I.
Rebellione trium principum et caede incertum diu et quasi
vagum imperium suscepit firmavitque tandem gens Flavia, obscura illa
quidem ac sine ullis maiorum imaginibus, sed tamen rei p.
nequaquam paenitenda; constet licet, Domitianum cupiditatis ac
saevitiae merito poenas luisse.
T. Flavius Petro, municeps Reatinus, bello civili Pompeianarum
partium centurio an evocatus, profugit ex Pharsalica, acie
domumque se contulit, ubi deinde venia et missione impetrata
coactiones argentarias factitavit. Huius filium, cognomine
Sabinus, expers militiae (etsi quidem eum primipilarem,
nonnulli, cum adhuc ordiens duceret, sacramento solutum per causam
valitudinis tradunt) publicum quadragesimae in Asia egit;
manebantque imagines a civitatibus ei positae sub hoc titulo:
kalos telonesanti. Postea faenus apud Helvetios exercuit ibique
diem obiit superstitibus uxore Vespasia Polla et duobus ex ea
liberis, quorum maior Sabinus ad praefecturam urbis, minor
Vespasianus ad principatum usque processit. Polla, Nursiae honesto
genere orta, patrem habuit Vespasium Pollionem, ter tribunum
militum praefectumque castrorum, fratrem senatorem praetoriae
dignitatis. Locus etiam ad sextum miliarium a Nursia Spoletium
euntibus in monte summo appellatur Vespasiae, ubi Vespasiorum
complura monumenta exstant, magnum indicium splendoris familiae et
vetustatis. Non negaverim iactatum a quibusdam Petronis patrem e
regione Transpadana fuisse mancipem operarum, quae ex Vmbria in
Sabinos ad culturam agrorum quotannis commeare soleant; subsedisse
autem in oppido Reatino, uxore ibidem ducta. Ipse ne vestigium
quidem de hoc, quamvis satis curiose inquirerem, inveni.
II.
Vespasianus natus est in Sabinis ultra Reate vico modico, cui
nomen est Phalacrinae, XV. kal. Dec. vesperi, Q. Sulpicio Camerino
C. Poppaeo Sabino cons., quinquennio ante quam Augustus excederet;
educatus sub paterna avia Tertulla in praediis Cosanis. Quare
princeps quoque et locum incunabulorum assidue frequentavit,
manente villa qualis fuerat olim, ne quid scilicet oculorum
consuetudini deperiret; et aviae memoriam tanto opere dilexit, ut
sollemnibus ac festis diebus pocillo quoque eius argenteo potare
perseveraverit.
Sumpta virili toga, latum clavum, quamquam fratre adepto, diu
aversatus est, nec ut tandem appeteret compelli nisi a matre
potuit. Ea demum extudit magis convicio quam precibus vel
auctoritate, dum eum identidem per contumeliam anteambulonem
fratris appellat.
Tribunatum in Thracia meruit; quaestor Cretam et Cyrenas
provinciam sorte cepit; aedilitatis ac mox praeturae candidatus,
illam non sine repulsa sectoque vix adeptus est loco, hanc prima
statim petitione et in primis; praetor infensum senatui Gaium ne
quo non genere demeretur, ludos extraordinarios pro victoria eius
Germanica depoposcit, poenaeque coniuratorum addendum censuit ut
insepulti proicerentur. Egit et gratias ei apud amplissimum
ordinem, quod se honore cenae dignatus esset.
III.
Inter haec Flaviam Domitillam duxit uxorem, Statilii Capellae
equitis R. Sabratensis ex Africa delicatam olim Latinaeque
condicionis, sed mox ingenuam et civem Rom. reciperatorio iudicio
pronuntiatam, patre asserente Flavio Liberale Ferenti genito nec
quicquam amplius quam quaestorio scriba. Ex hac liberos tulit
Titum et Domitianum et Domitillam. Vxori ac filiae superstes fuit,
atque utramque adhuc privatus amisit. Post uxoris excessum
Caenidem, Antoniae libertam et a manu, dilectam quondam sibi
revocavit in contubernium, habuitque etiam imperator paene iustae
uxoris loco.
IV.
Claudio principe Narcissi gratia legatus legionis in Germaniam
missus est; inde in Britanniam translatus tricies cum hoste
conflixit. Duas validissimas gentes superque viginti oppida et
insulam Vectem Britanniae proximan in dicionem redegit, partim
Auli Plautii legati consularis, partim Claudi ipsius ductu. Quare
triumphalia ornamenta et in brevi spatio duplex sacerdotium
accepit, praeterea consulatum, quem gessit per duos novissimos
anni menses. Medium tempus ad proconsulatum usque in otio
secessuque egit, Agrippinam timens potentem adhuc apud filium et
defuncti quoque Narcissi amici perosam.
Exim sortitus Africam, integerrime nec sine magna dignatione
administravit, nisi quod Hadrumeti seditione quadam rapa in eum
iacta sunt. Rediit certe nihilo opulentior, ut qui, prope
labefactata iam fide, omnia praedia fratri obligaret
necessariosque ad mangonicos quaestus sustinendae dignitatis
causa descenderit; propte quod vulgo mulio vocabatur. Convictus
quoque dicitur ducenta sestertia expressisse iuveni, cui latum
clavum adversus patris voluntatem impetrarat, eoque nomine
graviter increpitus.
Peregrinatione Achaica inter comites Neronis, cum cantantem eo aut
discederet saepius aut praesens obdormisceret, gravissimam
contraxit offensam, prohibitusque non contubernio modo sed etiam
publica salutatione, secessit in parvam ac deviam civitatem, quod
latenti extrema metuenti provincia cum exercitu oblata est.
Percrebuerat Oriente toto vetus et constans opinio, esse in fatis
ut eo tempore Iudaea profecti rerum potirentur. Id de imperatore
Romano, quantum postea eventu parvit, praedictum Iudaei ad se
trahentes, rebellarunt, caesoque praeposito legatum insuper Syriae
consularem suppetias ferentem, rapta aquila, fugaverunt. Ad hunc
motum comprimendum cum exercitu ampliore et non instrenuo duce,
cui tamen tuto tanta res committeretur, opus esset, ipse
potissimus delectus est, ut et industriae expertae nec metuendus
ullo modo ob humilitatem generis ac nominis. Additis igitur ad
copias duabus legionibus, octo alis, cohortibus decem, atque inter
legatos maiore filio assumpto, ut primum provinciam attigit,
proximas quoque convertit in se, correcta statim castrorum
disciplina, unoque et altero proelio tam constanter inito, ut in
oppugnatione castelli lapidis ictum genu, scutoque sagittas
aliquot exceperit.
V.
Post Neronem Galbamque, Othone ac Vitellio de principatu
certantibus, in spem imperii venit, iam pridem sibi per haec
ostenta conceptam.
In suburbano Flaviorum quercus antiqua, quae erat Marti sacra, per
tres Vespasiae partus, singulos repente ramos a frutice dedit,
haud dubia signa futuri cuiusque fati: primum exilem et cito
arefactum (ideoque puella nata non perennavit), secundum
praevalidum ac prolixum et qui magnam felicitatem portenderet,
tertium vero instar arboris. Quare patrem Sabinum ferunt,
haruspicio insuper confirmatum, renuntiasse matri, nepotem ei
Caesarem genitum; nec illam quicquam aliud quam cachinnasse,
mirantem quod adhuc se mentis compote deliraret iam filius suus.
Mox cum aedilem eum C. Caesar, succensens curam verrendis viis non
adhibitam, luto iussisset oppleri congesto per milites in
praetextae sinum, non defuerunt qui interpretarentur, quandoque
proculcatam desertamque rem p. civili aliqua perturbatione in
tutelam eius ac velut in gremium deventuram.
Prandente eo quondam, canis extrarius e trivio manum humanam
intulit mensaeque subiecit. Cenante rursus bos arator decusso iugo
triclinio irrupit, ac fugatis ministris quasi repente defessus
procidit ad ipsos accumbentis pedes cervicemque summisit. Arbor
quoque cupressus in agro avito sine ulla vi tempestatis evulsa
radicitus atque prostrata, insequenti die viridior ac firmior
resurrexit.
At in Achaia somniavit initium sibi suisque felicitates futurum,
simul ac dens Neroni exemptus esset; evenitque ut sequenti die
progressus in atrium medicus dentem ei ostenderet, tantumque quod
exemptum.
Apud Iudaeam Carmeli dei oraculum consulentem ita confirmavere
sortes, ut quidquid cogitaret volveretque animo, quamlibet magnum,
id esse proventurum pollicerentur; et unus ex nobilibus captivis
Iosephus, cum coiceretur in vincula, constantissime asseveravit
fore ut ab eodem brevi solveretur, verum iam imperatore.
Nuntiabantur et ex urbe praesagia, Neronem diebus ultimis
monitum per quietem, ut tensam Iovis Optimi Maximi e sacrario in
domus Vespasiani et inde in circum deduceret; ac non multo post,
comitia secundi consulatus ineunte Galba, statuam Divi Iulii ad
Orientem sponte conversam; acieque Betriacensi, prius quam
committeretur, duas aquilas in conspectu omnium conflixisse,
victaque altera supervenisse tertiam ab solis exortum ac
victricem abegisse.
VI.
Nec tamen quicquam ante temptavit, promptissimis atque etiam
instantibus suis, quam sollicitatus quorundam et ignotorum et
absentium fortuito favore.
Moesiaci exercitus bina e tribus legionibus milia, missa auxilio
Othoni, postquam ingressis iter nuntiatum est victum eum ac vim
vitae suae attulisse, nihilo setius Aquileiam usque
perseveraverunt, quasi rumori minus crederent. Ibi per occasionem
ac licentiam omni rapinarum genere grassati, cum timerent ne sibi
reversis reddenda ratio ac subeunda poena esset, consilium
inierunt eligendi creandique imperatoris; neque enim deteriores
esse aut Hispaniensi exercitu qui Galbam, aut praetoriano qui
Othonem, aut Germaniciano qui Vitellium fecissent. Propositis
itaque nominibus legatorum consularium, quot ubique tunc erant,
cum ceteros alium alia de causa improbarent, et quidam e legione
tertia, quae sub exitu Neronis translata ex Syria in Moesiam
fuerat, Vespasianum laudibus ferrent, assensere cuncti nomenque
eius vexillis omnibus sine mora inscripserunt. Et tunc quidem
compressa res est, revocatis ad officium numeris parumper.
Ceterum divulgato facto, Tiberius Alexander praefectus Aegypti
primus in verba Vespasiani legiones adegit Kal. Iul., qui
principatus dies in posterum observatus est. Iudaicus deinde
exercitus V. Idus Iul. apud ipsum iuravit.
Plurimum coeptis contulerunt iactatum exemplar epistulae verae
sive falsae defuncti Othonis ad Vespasianum, extrema obtestatione
ultionem mandatus et ut rei p. subveniret optantis; simul rumor
dissipatus, destinasse victorem Vitellium permutate hiberna
legionum et Germanicas transferre in Orientem ad securiorem
mollioremque militiam, praeterea ex praesidibus provinciarum
Licinius Mucianus et e regibus Vologaesus Parthus; ille deposita
simultate, quam in id tempus ex aemulatione non obscure gerebat,
Syriacum promisit exercitum, hic quadraginta milia sagittariorum.
VII.
Suscepto igitur civili bello ac ducibus copiisque in Italiam
praemissis, interim Alexandriam transiit, ut claustra Aegypti
optineret. Hic cum de firmitate imperii capturus auspicium aedem
Serapidis summotis omnibus solus intrasset, ac propitiato multum
deo tandem se convertisset, verbenas coronasque et panificia, ut
illic assolet, Basilides libertus obtulisse ei visus est; quem
neque admissum a quoquam et iam pridem propter nervorum
valitudinem vix ingredi longeque abesse constabat. Ac statim
advenere litterae, fusas apud Cremonam Vitelli copias, ipsum in
urbe interemptum nuntiantes.
Auctoritas et quasi maiestas quaedam, ut scilicet inopinato et
adhuc novo principi, deerat: haec quoque accessit. E plebe quidam
luminibus orbatus, item alius debili crure sedentem pro tribunali
pariter adierunt, orantes opem valitudini demonstratam a Serapide
per quietem: restituturum oculos, si inspuisset; confirmaturum
crus, si dignaretur calce contingere. Cum vix fides esset ullo
modo successuram, ideoque ne experiri quidem auderet, extremo
hortantibus amicis palam pro contione utrumque temptavit, nec
eventus vaticinantium effossa sunt sacrato loco vasa operis
antiqui, atque in iis assimilis Vespasiano imago.
VIII.
Talis tantaque cum fama in urbem reversus, acto de Iudaeis
triumpho, consulatus octo veteri addidit; suscepit et censuram,
ac per totum imperii tempus nihil habuit antiquius quam prope
afflictam nutantemque rem p. stabilire primo, deinde et ornare.
Milites pars victoriae fiducia, pars ignominiae dolore ad omnes
licentiam audaciamque processerant; sed et provinciae civitatesque
liberae, nec non et regna quaedam tumultuosius inter se agebant.
Quare Vitellianorum quidem et exauctoravit plurimos et coercuit,
participibus autem victoriae adeo nihil extra ordinem indulsit ut
etiam legitima praemia sero persolverit. Ac ne quam occasionem
corrigendi disciplinam praetermitteret, adulescentulum fragrantem
unguento, cum sibi pro impetrata praefectura gratias ageret, nutu
aspernatus voce etiam gravissima increpuit: "Maluissem allium
oboluisses," litterasque revocavit; classiarios vero, qui ab Ostia
et Puteolis Romam pedibus per vices commeant, petentes constitui
aliquid sibi calciarii nomine, quasi parum esset sine responso
abegisse, iussit post haec excalciatos cursitare; et ex eo ita
cursitant.
Achaiam, Lyciam, Rhodum, Byzantium, Samum, libertate adempta, item
Thraciam, Ciliciam et Commagenen, ditionis regiae usque ad id
tempus, in provinciarum formam redegit. Cappadociae propter
adsiduos barbarorum incursus legiones addidit, consularemque
rectorem imposuit pro eq. R.
Deformis urbs veteribus incendiis ac ruinis erat; vacuas areas
occupare et aedificare, si possessores cessarent, cuiusque
permisist. Ipse restitutionem Capitolii adgressus, ruderibus
purgandis manus primus admovit ac suo collo quaedam extulit;
aerearumque tabulatum tria milia, quae simul conflagraverant,
restituenda suscepit undique investigatis exemplaribus:
instrumentum imperii pulcherrimum ac vetustissimum, quo
continebantur paene ab exordio urbis senatus consulta, plebiscita
de societate et foedere ac privilegio cuicumque concessis.
IX.
Fecit et nova opera templum Pacis foro proximum, Divique
Claudii in Caelio monte coeptum quidem ab Agrippina, sed a Nerone
prope funditus destructum; item amphitheatrum urbe media, ut
destinasse compererat Augustum.
Amplissimos ordines et exhaustos caede varia et contaminatos
veteri neglegentia, purgavit supplevitque recenso senatu et
equite, summotis indignissimis et honestissimo quoque Italicorum
ac provincialium allecto. Atque uti notum esset, utrumque ordinem
non tam libertate inter se quam dignitate differre, de iurgio
quodam senatoris equitisque R. ita pronuntiavit, non oportere
maledici senatoribus, remaledici civile fasque esse.
X.
Litium series ubique maiorem in modum excreverant, manentibus
antiquis intercapedine iuris dictionis, accedentibus novis ex
condicione tumultuque temporum; sorte elegit per quos rapta bello
restituerentur quique iudicia centumviralia, quibus peragendis vix
suffectura litigatorum videbatur aetas, extra ordinem diiudicarent
redigerentque ad brevissimum numerum.
XI.
Libido atque luxuria coercente nullo invaluerant; auctor
senatui fuit decernendi, ut quae se alieno servo iunxisset,
ancilla haberetur; neve filiorum familiarum faeneratoribus
exigendi crediti ius umquam esset, ne post patrum quidem mortem.
XII.
Ceteris in rebus statim ab initio principatus usque ad exitum
civilis et clemens, mediocritatem pristinam neque dissimulavit
umquam ac frequenter etiam prae se tulit. Quin et conantis quosdam
originem Flavii generis ad conditores Reatinos comitemque
Herculis, cuius monimentum exstat Salaria via, referre irrisit
ultro. Adeoque nihil ornamentorum extrinsecus cupide appetivit,
ut triumphi die fatigatus tarditate et taedio pompae non
reticuerit, merito se plecti, qui triumphum, quasi aut debitum
maioribus suis aut speratum umquam sibi, tam inepte senex
concupisset. Ac ne tribuniciam quidem potestatem et patris patriae
appellationem nisi sero recepit. Nam consuetudinem scrutandi
salutantes manente adhuc bello civili omiserat.
XIII.
Amicorum libertatem, causidicorum figuras ac philosophorum
contumaciam lenissime tulit. Licinium Mucianum notae impudicitiae,
sed meritorum fiducia minus sui reverentem, numquam nisi clam et
hactenus retaxare sustinuit, ut apud communem aliquem amicum
querens adderet clausulam: Ego tamen vir sum. Salvium Liberalem
in defensione divitis rei ausum dicere: Quid ad Caesarem, si
Hipparchus sestertium milies habet? et ipse laudavit. Demetrium
Cynicum in itinere obvium sibi post damnationem, ac neque
assurgere neque salutare se dignantem, oblatrantem etiam nescio
quid, satis habuit canem appellare.
XIV.
Offensarum inimicitiarumque minime memor executorve, Vitelli
hostis sui filiam splendidissime maritavit, dotavit etiam et
instruxit. Trepidum eum interdicta aula sub Nerone quaerentemque,
quidnam ageret aut quo abiret, quidam ex officio admissionis simul
expellens, abire Morboviam iusserat. In hunc postea deprecantem
haud ultra verba excanduit, et quidem totidem fere atque eadem.
Nam ut suspicione aliqua vel metu ad perniciem cuiusquam
compelleretur tantum afuit, ut monentibus amicis cavendum esse
Mettium Pompusianum, quod vulgo crederetur genesin habere
imperatoriam, insuper consulem fecerit, spondens quandoque
beneficii memorem futurum.
XV.
Non temere quis punitus insons reperietur, nisi absente eo et
ignaro aut certe invito atque decepto. Helvidio Prisco, qui et
reversum se ex Syria solus privato nomine Vespasianum salutaverat
et in praetura omnibus edictis sine honore ac mentione ulla
transmiserat, non ante succensuit quam altercationibus
insolentissimis paene in ordinem redactus. Hunc quoque, quamvis
relegatum primo, deinde et interfici iussum, magni aestimavit
servare quoquo modo, missis qui percussores revocarent; et
servasset, nisi iam perisse falso renuntiatum esset. Certum neque
caede cuiusquam umquam laetatus, iustis suppliciis inlacrimavit
etiam et ingemuit.
XVI.
Sola est, in qua merito culpetur, pecuniae cupiditas. Non
enim contentus omissa sub Galba vectigalia revocasse, novas et
gravia addidisse, auxisse, tributa provinciis, nonnullis et
duplicasse, negotiationem quoque vel privato pudendas propalam
exercuit, coemendo quaedam, tantum ut pluris postea distraheret.
Ne candidatis quidem honores, reisve tam innoxiis quam nocentibus
absolutione venditare cunctatus est. Creditur etiam procuratorum
rapacissimus quemque ad ampliora officia ex industria solitus
promovere, quo locupletiores mox condemnaret; quibus quidem vulgo
pro spongiis dicebatur uti, quod quasi et siccos madefaceret et
exprimeret umentis.
Quidam natura cupidissimum tradunt, idque exprobratum ei a sene
bubulco, qui negata sibi gratuita libertate, quam imperium adeptum
suppliciter orabat, proclamaverit vulpem pilum mutare, non mores.
Sunt contra qui opinentur ad manubias et rapinas necessitate
compulsum summa aerarii fiscique inopia; de qua testificatus sit
initio statim principatus, professus quadringenties milies opus
esse, ut res p. stare posset. Quod et veri similius videtur,
quando et male partis optime usus est.
XVII.
In omne hominum genus liberalissimus explevit censum
senatorium, consulares inopes quingenis sestertiis annuis
sustentavit, plurimas per totum orbem civitates terrae motu aut
incendio afflictas restituit in melius, ingenia et artes vel
maxime fovit.
XVIII.
Primus e fisco Latinis Graecisque rhetoribus annua centena
constituit; praestantis poetas, nec non et artifices, Coae
Veneris, item Colossi refectorem, insigni congiario magnaque
mercede donavit; mechanico quoque, grandis columnas exigua impensa
perducturum in Capitolium pollicenti, praemium pro commento non
mediocre optulit, operam remisit, praefatus sineret se plebiculam
pascere.
XIX.
Ludis, per quos scaena Marcelliani theatri restituta
dedicabatur, vetera quoque acroamata revocaverat. Apollinari
tragoedo quadringenta, Terpno Diodoroque citharoedis ducena,
nonnullis centena, quibus minimum, quadragena sestertia insuper
plurimas coronas aureas dedit. Sed et convivabatur assidue, ac
saepius recta et dapsile, ut macellarios adiuvaret. Dabat sicut
Saturnalibus viris apophoreta, ita per Kal. Mart. feminis. Et
tamen ne sic quidem pristina cupiditatis infamia caruit.
Alexandrini Cybiosacten eum vocare perseveraverunt, cognomine
unius e regibus suis turpissimarum sordium, Sed et in funere Favor
archimimus personam eius ferens imitansque, ut est mos, facta ac
dicta vivi, interrogatis palam procuratoribus, quanti funus et
pompa constaret, ut audiit, sestertio centiens, exclamavit, centum
sibi sestertia darent, ac se vel in Tiberim proicerent.
XX.
Statura fuit quadrata, compactis firmisque membris, vultu
veluti nitentis: de quo quidam urbanorum non infacete, siquidem
petenti, ut et in se aliquid diceret: "Dicam," inquit, "cum ventrem
exonerare desieris." Valitudine prosperrima usus est, quamvis ad
tuendam eam nihil amplius quam fauces ceteraque membra sibimet ad
numerum in sphaeristerio defricaret inediamque unius diei per
singulos menses interponeret.
XXI.
Ordinem vitae fere tenuit. In principatum maturius semper ac
de nocte evigilabat; dein perlectis epistolis officiorumque omnium
breviariis, amicos admittebat, ac dum salutabatur, et calciabat
ipse se et amiciebat; postque decisa quaecumque obvenissent
negotia, gestationi et inde quieti vacabat, accubante aliqua
pallacarum, quas in locum defunctae Caenidis plurimas
constituerat; a secreto in balineum tricliniumque transiliebat. Nec
ullo tempore facilior aut indulgentior traditur, eaque momenta
domestici ad aliquid petendum magno opere captabant.
XXII.
Et super cenam autem et semper alias comissimus, multa
ioco transigebat; erat enim dicacitatis plurimae, etsi scurrilis et
sordidae, ut ne praetextatis quidem verbis abstineret. Et tamen
nonnulla eius facetissima exstant, in quibus et haec. Mestrium
Florum consularem, admonitus ab eo plaustra potius quam plostra
dicenda, postero die Flaurum salutavit. Expugnatus autem a quadam,
quasi amore suo deperiret, cum perductae pro concubitu sestertia
quadringenta donasset, admonente dispensatore, quem ad modum
summam rationibus vellet inferri, "Vespasiano," inquit, "adamato".
XXIII.
Vtebatur et versibus Graecis tempestive satis, et de quodam
procerae statuae improbiusque nato:
Maxime tamen dicacitatem adfectabat in deformibus lucris, ut
invidiam aliqua cavillatione dilueret transferretque ad sales.
Quendam e caris ministris dispensationem cuidam quasi fratri
petentem cum distulisset, ipsum candidatum ad se vocavit;
exactaque pecunia, quantam is cum suffragatore suo pepigerat, sine
mora ordinavit; interpellanti mox ministro: Alium tibi, ait,
quaere fratrem; hic, quem tuum putas, meus est. Mulionem in
itinere quodam suspicatus ad calciandas mulas desiluisse, ut
adeunti litigatori spatium moramque praeberet, interrogavit quanti
calciasset, et pactus est lucri partem. Reprehendenti filio Tito,
quod etiam urinae vectigal commentus esset, pecuniam ex prima
pensione admovit ad nares, sciscitans num odore offenderetur; et
illo negante: Atqui, inquit, e lotio est. Nuntiantis legatos
decretam ei publice non mediocris summae statuam colosseam, iussit
vel continuo ponere, cavam manum ostentans et paratam basim
dicens. Ac ne metu quidem ac periculo mortis extremo abstinuit
iocis. Nam cum inter cetera prodigia Mausoleum derepente patuisset
et stella crinita in caelo apparuisset, alterum ad Iuniam Calvinam
e gente Augusti pertinere dicebat, Parthorum regem qui capillatus
esset; prima quoque morbi accessione: Vae, inquit, puto, deus fio.
XXIV.
Consulatu suo nono temptatus in Campania motiunculis levibus
protinusque urbe repetita, Cutilias ac Reatina rura, ubi aestivare
quotannis solebat, petit. Hic cum super urgentem valitudinem
creberrimo frigidae aquae usus etiam intestina vitiasset, nec eo
minus muneribus imperatoriis ex consuetudine fungeretur, ut etiam
legationes audiret cubans, alvo repente usque ad defectionem
soluta, imperatorem, ait statem mori oportere; dumque consurgit ac
mititur, inter manus sublevantium extinctus est VIIII. Kal. Iul.
annum agens aetatis sexagensimum ac nonum, superque mensem ac diem
septimum.
XXV.
Convenit inter omnis, tam certum eum de sua suorumque
genitura semper fuisse, ut post assiduas in se coniurationes ausus
sit adfirmare senatui, ut filios sibi successuros aut neminem.
Dicitur etiam vidisse quondam per quietem stateram media parte
vestibuli Palatinae domus positam examine aequo, cum in altera
lance Claudius et Nero starent, in altera ipse ac filii. Nec res
fefellit, quando totidem annis parique temporis spatio utrique
imperaverunt.
makra bibas, kradaon dolichoskion enchos.
et de Cerylo liberto, qui dives admodum ob subterfugiendum
quandoque ius fisci ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat
ferre:
ho Laches, Laches,
epan apothanes, authis ex arches esei
sy kerylos.
Suetonius
The Latin Library
The Classics Page