1

Laurigeros domini, liber, intrature penates

    disce uerecundo sanctius ore loqui.

Nuda recede Venus; non est tuus iste libellus:

    tu mihi, tu Pallas Caesariana, ueni.

---

2

Fastorum genitor parensque lanus

uictorem modo cum uideret Histri,

tot uultus sibi non satis putauit

optauitque oculos habere plures,

5

et lingua pariter locutus omni

terrarum domino deoque rerum

promisit Pyliam quater senectam.

Addas, Iane pater, tuam rogamus.

---

3

"Quinque satis fuerant: nam sex septemue libelli

    est nimium: quid adhuc ludere, Musa, iuuat?

Sit pudor et finis: iam plus nihil addere nobis

    fama potest: teritur noster ubique liber;

5

et cum rupta situ Messallae saxa iacebunt

    altaque cum Licini marmora puluis erunt,

me tamen ora legent et secum plurimus hospes

    ad patrias sedes carmina nostra feret."

Finieram, cum sic respondit nona sororum,

10

    cui coma et unguento sordida uestis erat:

"Tune potes dulcis, ingrate, relinquere nugas?

    dic mihi, quid melius desidiosus ages?

an iuuat ad tragicos soccum transferre coturnos

    aspera uel paribus bella tonare modis,

15

praelegat ut tumidus rauca te uoce magister,

    oderit et grandis uirgo bonusque puer?

Scribant ista graues nimium nimiumque seueri,

    quos media miseros nocte lucerna uidet;

at tu Romano lepidos sale tingue libellos:

20

    adgnoscat mores uita legatque suos.

Angusta cantare licet uidearis auena,

    dum tua multorum uincat auena tubas."

---

4

Quantus, io, Latias mundi conuentus ad aras

    suscipit et soluit pro duce uota suo!

Non sunt haec hominum, Germanice, gaudia tantum,

    sed faciunt ipsi nunc, puto, sacra dei.

---

5

Dum donas, Macer, anulos puellis,

desisti, Macer, anulos habere.

---

6

Archetypis uetuli nihil est odiosius Eucti

    (ficta Saguntino cymbia malo luto),

argenti furiosa sui cum stemmata narrat

    garrulus et uerbis mucida uina facit:

5

"Laomedonteae fuerant haec pocula mensae:

    ferret ut haec, muros struxit Apollo lyra.

Hoc cratere ferox commisit proelia Rhoctus

    cum Lapithis: pugna debile cernis opus.

Hi duo longaeuo censentur Nestore fundi:

10

    pollice de Pylio trita columba nitet.

Hic scyphus est in quo misceri iussit amicis

    largius Aeacides uiuidiusque merum.

Hac propinauit Bitiae pulcherrima Dido

    in patera, Phrygio cum data cena uiro est."

15

Miratus fueris cum prisca torcumata multum,

    in Priami calathis Astyanacta bibes.

---

7

Hoc agere est causas, hoc dicere, Cinna, diserte,

    horis, Cinna, decem dicere uerba nouem ?

Sed modo clepsydras ingenti uoce petisti

    quattuor. O quantum, Cinna, tacere potes!

---

8

Principium des, Iane, licet uelocibus annis

    et renoues uoltu saecula longa tuo,

te primum pia tura rogent, te uota salutent,

    purpura te felix, te colat omnis honos;

5

tu tamen hoc mauis, Latiae quod contigit urbi

    mense tuo reducem, Iane, uidere deum.

---

9

Soluere dodrantem nuper tibi, Quinte, uolebat

    lippus Hylas, luscus uult dare dimidium.

Accipe quam primum; breuis est occasio lucri:

    si fuerit caecus, nil tibi soluet Hylas.

---

10

Emit lacernas milibus decem Bassus

Tyrias coloris optimi. Lucrifecit.

"Adeo bene emit?" inquis. Immo non soluet.

---

11

Peruenisse tuam iam te scit Rhenus in urbem;

    nam populi uoces audit et ille tui:

Sarmaticas etiam gentes Histrumque Getasque

    laetitiae clamor terruit ipse nouae.

5

Dum te longa sacro uenerantur gaudia Circo,

    nemo quater missos currere sensit equos.

Nullum Roma ducem, nec te sic, Caesar, amauit:

    te quoque iam non plus, ut uelit ipsa, potest.

---

12

Vxorem quare locupletem ducere nolim

    quaeritis? Vxori nubere nolo meae.

Inferior matrona suo sit, Prisce, marito:

    non aliter fiunt femina uirque pares.

---

13

Morio dictus erat: uiginti milibus emi.

    Redde mihi nummos, Gargiliane: sapit.

---

14

Pallida ne Cilicum timeant pomaria brumam,

    mordeat et tenerum fortior aura nemus,

hibernis obiecta Notis specularia puros

    admittunt soles et sine faece diem.

5

At mihi cella datur non tota clusa fenestra,

    in qua nec Boreas ipse manere uelit.

Sic habitare iubes ueterem crudelis amicum?

    Arboris ergo tuae tutior hospes ero.

---

15

Dum noua Pannonici numeratur gloria belli,

    omnis et ad reducem dum litat ara Iouem,

dat populus, dat gratus eques, dat tura senatus,

    et ditant Latias tertia dona tribus:

5

hos quoque secretos memorauit Roma triumphos,

    nec minor ista tuae laurea pacis erat,

quod tibi de sancta credis pietate tuorum.

    Principis est uirtus maxima nosse suos.

---

16

Pistor qui fueras diu, Cypere,

causas nunc agis et ducena quaeris:

sed consumis et usque mutuaris.

A pistore, Cypere, non recedis:

5

et panem facis et facis farinam.

---

17

Egi, Sexte, tuam pactus duo milia causam:

    misisti nummos quod mihi mille quid est?

"Narrasti nihil" inquis "et a te perdita causa est."

    Tanto plus debes, Sexte, quod erubui.

---

18

Si tua, Cerrini, promas epigrammata uulgo,

    uel mecum possis uel prior ipse legi:

sed tibi tantus inest ueteris respectus amici,

    carior ut mea sit quam tua fama tibi.

5

Sic Maro nec Calabri temptauit carmina Flacci,

    Pindaricos nosset cum superare modos,

et Vario cessit Romani laude cothurni,

    cum posset tragico fortius ore loqui.

Aurum et opes et rura frequens donabit amicus:

10

    qui uelit ingenio cedere rarus erit.

---

19

Pauper uideri Cinna uult; et est pauper.

---

20

Cum facias uersus nulla non luce ducenos,

    Vare, nihil recitas. Non sapis, atque sapis.

---

21

Phosphore, redde diem: quid gaudia nostra moraris?

    Caesare uenturo, Phosphore, redde diem.

Roma rogat. Placidi numquid te pigra Bootae

    plaustra uehunt, lento quod nimis axe uenis?

5

Ledaeo poteras abducere Cyllaron astro:

    ipse suo cedet nunc tibi Castor equo.

Quid cupidum Titana tenes ? Iam Xanthus et Aethon

    frena uolunt, uigilat Memnonis alma parens.

Tarda tamen nitidae non cedunt sidera luci,

10

    et cupit Ausonium luna uidere ducem.

iam, Caesar, uel nocte ueni: stent astra licebit,

    non derit populo te ueniente dies.

---

22

Inuitas ad aprum, ponis mihi, Gallice, porcum.

    hybrida sum, si das, Gallice, uerba mihi.

---

23

Esse tibi uideor saeuus nimiumque gulosus,

    qui propter cenam, Rustice, caedo cocum.

Si lcuis ista tibi flagrorum causa uidetur,

    ex qua uis causa uapulet ergo cocus?

---

24

Si quid forte petam timido gracilique libello,

    inproba non fuerit si mea charta, dato.

Et si non dederis, Caesar, permitte rogari:

    offendunt numquam tura precesque Iouem.

5

Qui fingit sacros auro uel marmore uultus,

    non facit ille deos: qui rogat, ille facit.

---

25

Vidisti semel, Oppiane, tantum

aegrum me: male, saepe te uidebo.

---

26

Non tot in Eois timuit Gangeticus aruis

    raptor, in Hyrcano qui fugit albus equo,

quot tua Roma nouas uidit, Germanice, tigres;

    delicias potuit nec numerare suas.

5

Vincit Erythraeos tua, Caesar, harena triumphos

    et uictoris opes diuitiasque dei:

nam cum captiuos ageret sub curribus Indos,

    contentus gemina tigride Bacchus erat.

---

27

Munera qui tibi dat locupleti, Gaure, senique,

    si sapis et sentis, hoc tibi ait "Morere."

---

28

Dic, toga, facundi gratum mihi munus amici,

    esse uelis cuius fama decusque gregis ?

Apula Ledaei tibi floruit herba Phalanthi,

    qua saturat Calabris culta Galaesus aquis ?

5

An Tartesiaeus stabuli nutritor Hiberi

    Baetis in Hesperia te quoque lauit oue?

An tua multifidum numerauit lana Timauum,

    quem pius astrifero Cyllarus ore bibit ?

te nec Amyclaeo decuit liuere ueneno

10

    nec Miletos erat uellere digna tuo.

Lilia tu uincis nec adhuc delapsa ligustra

    et Tiburtino monte quod alget ebur;

Spartanus tibi cedet olor Paphiaeque columbae,

    cedet Erythraeis eruta gemma uadis:

15

sed licet haec primis niuibus sint aemula dona,

    non sunt Parthenio candidiora suo.

Non ego praetulerim Babylonos picta superbae

    texta, Samiramia quae uariantur acu;

non Athamanteo potius me mirer in auro,

20

    Aeolium dones si mihi, Phrixe, pecus.

O quantos risus pariter spectata mouebit

    cum Palatina nostra lacerna toga!

---

29

Disticha qui scribit, puto, uult breuitate placere.

    Quid prodest breuitas, dic mihi, si liber est ?

---

30

Qui nunc Caesareae lusus spectatur harenae,

    temporibus Bruti gloria summa fuit.

Aspicis ut teneat flammas poenaque fruatur

    fortis, et attonito regnet in igne manus?

5

Ipse sui spectator adest et nobile dextrae

    funus amat: totis pascitur illa sacris;

quod nisi rapta foret nolenti poena, parabat

    sacuior in lassos ire sinistra focos.

Scire piget post tale decus quid fecerit ante:

10

    quam uidi satis hanc est mihi nosse manum.

---

31

Nescio quid de te non belle, Dento, fateris,

    coniuge qui ducta iura paterna petis.

Sed iam supplicibus dominum lassare libellis

    desine et in patriam serus ab urbe redi:

5

nam dum tu longe deserta uxore diuque

    tres quaeris natos, quattuor inuenies.

---

32

Aera per tacitum delapsa sedentis in ipsos

    fluxit Aretullae blanda columba sinus.

Luserat hoc casus, nisi inobseruata maneret

    permissaque sibi nollet abire fuga.

5

Si meliora piae fas est sperare sorori

    et dominum mundi flectere uota ualent,

haec a Sardois tibi forsitan exulis oris,

    fratre reuersuro, nuntia uenit auis.

---

33

De praetoricia folium mihi, Paule, corona

    mittis et hoc phialae nomen habere iubes.

Hac fuerat nuper nebula tibi pegma perunctum,

    pallida quam rubri diluit unda croci;

5

an magis astuti derasa est ungue ministri

    brattea, de fulcro quam reor esse tuo ?

Illa potest culicem longe sentire uolantem

    et minimi pinna papilionis agi;

exiguae uolitat suspensa uapore lucernae

10

    et lcuiter fuso rumpitur icta mero.

Hoc linitur sputo lani caryota Kalendis,

    quam fert cum parco sordidus asse cliens.

Lenta minus gracili crescunt colocasia filo,

    plena magis nimio lilia sole cadunt;

15

nec uaga tam tenui discurrit aranea tela,

    tam leue nec bombyx pendulus urget opus.

Crassior in facie uetulae stat creta Fabullae,

    crassior offensae bulla tumescit aquae;

fortior et tortos seruat uesica capillos

20

    et mutat Latias spuma Bataua comas.

hac cute Ledaeo uestitur pullus in ouo,

    talia lunata splenia fronte sedent.

Quid tibi cum phiala, ligulam cum mittere possis,

    mittere cum possis uel cocleare mihi,

25

(magna nimis loquimur), cocleam cum mittere possis,

    denique cum possis mittere, Paule, nihil ?

---

34

Archetypum Myos argentum te dicis habere.

    Quod sine te factum est hoc magis archetypum est?

---

35

Cum sitis similes paresque uita,

uxor pessima, pessimus maritus,

miror non bene conuenire uobis.

---

36

Regia pyramidum, Caesar, miracula ride;

    iam tacet Eoum barbara Memphis opus:

pars quota Parrhasiae labor est Mareoticus aulae?

    clarius in toto nil uidet orbe dies.

5

Septenos pariter credas adsurgere montes,

    Thessalicum breuior Pelion Ossa tulit;

aethera sic intrat nitidis ut conditus astris

    inferiore tonet nube serenus apex

et prius arcano satietur numine Phocbi

10

    nascentis Circe quam uidet ora patris.

Haec, Auguste, tamen, quae uertice sidera pulsat,

    par domus est caelo sed minor est domino.

---

37

Quod Caietano reddis, Polycharme, tabellas,

    milia te centum num tribuisse putas ?

"Debuit haec" inquis. Tibi habe, Polycharme, tabellas

    et Caietano milia crede duo.

---

38

Qui praestat pietate pertinaci

sensuro bona liberalitatis,

captet forsitan aut uicem reposcat:

at si quis dare nomini relicto

5

post manes tumulumque perseuerat,

quaerit quid nisi parcius dolere ?

Refert sis bonus an uelis uideri.

Praestas hoc, Melior, sciente fama,

qui sollemnibus anxius sepulti

10

nomen non sinis interire Blaesi.

et de munifica profusus arca

ad natalicium diem colendum

scribarum memori piaeque turbae

quod donas, facis ipse Blaesianum.

15

Hoc longum tibi, uita dum manebit,

hoc et post cineres erit tributum.

---

39

Qui Palatinae caperet conuiuia mensae

    ambrosiasque dapes, non erat ante locus:

hic haurire decet sacrum, Germanice, nectar

    et Ganymedea pocula mixta manu.

5

Esse uelis, oro, serus conuiua Tonantis:

    at tu si properas, Iuppiter, ipse ueni.

---

40

Non horti neque palmitis beati

sed rari nemoris, Priape, custos,

ex quo natus es et potes renasci,

furaces, moneo, manus repellas

5

et siluam domini focis reserues:

si defecerit haec, et ipse lignum es.

---

41

"Tristis Athenagoras non misit munera nobis

    quae medio brumae mittere mense solet."

An sit Athenagoras tristis, Faustine, uidebo:

    me certe tristem fecit Athenagoras.

---

42

Si te sportula maior ad beatos

non corruperit, ut solet, licebit

de nostro, Matho, centies laueris.

---

43

Effert uxores Fabius, Chrestilla maritos,

    funereamque toris quassat uterque facem.

Victores committe, Venus: quos iste manebit

    exitus, una duos ut Libitina ferat.

---

44

Titulle, moneo, uiue: semper hoc serum est;

sub paedagogo coeperis licet, serum est.

At tu, miser Titulle, nec senex uiuis,

sed omne limen conteris salutator

5

et mane sudas urbis osculis udus,

foroque triplici sparsus ante equos omnis

aedemque Martis et colosson Augusti

curris per omnis tertiasque quintasque.

Rape, congere, aufer, posside: relinquendum est.

10

Superba densis area palleat nummis,

centum explicentur paginae Kalendarum,

iurabit heres te nihil reliquisse,

supraque plutcum te iacente uel saxum,

fartus papyro dum tibi torus crescit,

15

flentes superbus basiabit eunuchos;

tuoque tristis filius, uelis nolis,

cum concubino nocte dormiet prima.

---

45

Priscus ab Aetnaeis mihi, Flacce, Terentius oris

    redditur: hanc lucem lactea gemma notet;

defluat et lento splendescat turbida lino

    amphora centeno consule facta minor.

5

Continget nox quando meis tam candida mensis ?

    Tam iusto dabitur quando calere mero ?

Cum te, Flacce, mihi reddet Cythereia Cypros,

    luxuriae fiet tam bona causa meae.

---

46

Quanta tua est probitas tanta est infantia formae,

    Ceste puer, puero castior Hippolyto.

Te secum Diana uelit doceatque natare,

    te Cybele totum mallet habere Phryge;

5

tu Ganymedeo poteras succedere lecto,

    sed durus domino basia sola dares.

Felix, quae tenerum uexabit sponsa maritum

    et quae te faciet prima puella uirum !

---

47

Pars maxillarum tonsa est tibi, pars tibi rasa est,

    pars uulsa est. Vnum quis putet esse caput ?

---

48

Nescit cui dederit Tyriam Crispinus abollam,

    dum mutat cultus induiturque togam.

Quisquis habes, umeris sua munera redde, precamur:

    non hoc Crispinus te, sed abolla rogat.

5

Non quicumque capit saturatas murice uestes

    nec nisi deliciis conuenit iste color.

si te praeda iuuat foedique insania lucri,

    qua possis melius fallere, sume togam.

---

49 [51]

Formosam sane, sed caecus diligit Asper.

    plus ergo, ut res est, quam uidet Asper amat.

---

50 [49]

Quanta Gigantei memoratur mensa triumphi

    quantaque nox superis omnibus illa fuit,

qua bonus accubuit genitor cum plebe deorum

    et licuit Faunis poscere uina Iouem:

5

tanta tuas celebrant, Caesar, conuiuia laurus;

    exhilarant ipsos gaudia nostra deos.

Vescitur omnis eques tecum populusque patresque

    et capit ambrosias cum duce Roma dapes.

Grandia pollicitus quanto maiora dedisti !

10

    Promissa est nobis sportula, recta data est.

---

51 [50]

Quis labor in phiala ? Docti Myos anne Myronos ?

    Mentoris haec manus est an, Polyclite, tua ?

Liuescit nulla caligine fusca nec odit

    exploratores nubila massa focos.

5

uera minus flauo radiant electra metallo

    et niucum felix pustula uincit ebur.

Materiae non cedit opus: sic alligat orbem,

    plurima cum tota lampade luna nitet.

Stat caper Aeolio Thebani uellere Phrixi

10

    cultus: ab hoc mallet uecta fuisse soror;

hunc nec Cinyphius tonsor uiolauerit et tu

    ipse tua pasci uite, Lyaee, uelis.

Terga premit pecudis geminis Amor aureus alis;

    Palladius tenero lotos ab ore sonat:

15

sic Methymnaeo gauisus Arione delphin

    languida non tacitum per freta uexit onus.

Imbuat egregium digno mihi nectare munus

    non grege de domini, sed tua, Ceste, manus;

Ceste, decus mensae, misce Setina: uidetur

20

    ipse puer nobis, ipse sitire caper.

Det numerum cyathis Instanti littera Rufi:

    auctor enim tanti muneris ille mihi:

si Telethusa uenit promissaque gaudia portat,

    seruabor dominae, Rufe, triente tuo;

25

si dubia est, septunce trahar; si fallit amantem,

    ut iugulem curas, nomen utrumque bibam.

---

52

Tonsorem puerum sed arte talem

qualis nec Thalamus fuit Neronis,

Drusorum cui contigere barbae,

aequandas semel ad genas rogatus

5

Rufo, Caediciane, commodaui.

Dum iussus repetit pilos eosdem,

censura speculi manum regente,

expingitque cutem facitque longam

detonsis epaphaeresin capillis,

10

barbatus mihi tonsor est reuersus.

---

53 [54]

Formosissima quae fuere uel sunt,

sed uilissima quae fuere uel sunt,

o quam te fieri, Catulla, uellem

formosam minus aut magis pudicam !

---

54 [56]

Magna licet totiens tribuas, maiora daturus

    dona, ducum uictor, uictor et ipse tui,

diligeris populo non propter praemia, Caesar,

    te propter populus praemia, Caesar, armat.

---

55 [53]

Auditur quantum Massyla per auia murmur,

    innumero quotiens silua leone furit,

pallidus attonitos ad Poena mapalia pastor

    cum reuocat tauros et sine mente pecus,

5

tantus in Ausonia fremuit modo terror harena.

    Quis non esse gregem crederet ? unus erat;

sed cuius tremerent ipsi quoque iura leones,

    cui diadema daret marmore picta Nomas.

O quantum per colla decus, quem sparsit honorem

10

    aurea lunatae, cum stetit, umbra iubae !

Grandia quam decuit latum uenabula pectus

    quantaque de magna gaudia morte tulit !

Vnde tuis, Libye, tam felix gloria siluis ?

    A Cybeles numquid uenerat ille iugo ?

15

An magis Herculeo, Germanice, misit ab astro

    hanc tibi uel frater uel pater ipse feram ?

---

56 [55]

Temporibus nostris aetas cum cedat auorum

    creuerit et maior cum duce Roma suo,

ingenium sacri miraris desse Maronis

    nec quemquam tanta bella sonare tuba.

5

Sint Maecenates, non derunt, Flacce, Marones

    Vergiliumque tibi uel tua rura dabunt.

iugera perdiderat miserae uicina Cremonae

    flebat et abductas Tityrus aeger oues:

risit Tuscus eques paupertatemque malignam

10

    reppulit et celeri iussit abire fuga.

"Accipe diuitias et uatum maximus esto;

    tu licet et nostrum" dixit "Alexin ames."

Adstabat domini mensis pulcherrimus ille

    marmorea fundens nigra Falerna manu,

15

et libata dabat roseis carchesia labris

    quae poterant ipsum sollicitare Iouem.

Excidit attonito pinguis Galatea poetae

    Thestylis et rubras messibus usta genas:

protinus Italiam concepit et "Arma uirumque,"

20

    qui modo uix Culicem fleuerat ore rudi.

Quid Varios Marsosque loquar ditataque uatum

    nomina, magnus erit quos numerare labor?

Ergo ero Vergilius, si munera Maecenatis

    des mihi? Vergilius non ero, Marsus ero.

---

57

Tres habuit dentes, pariter quos expuit omnes,

    ad tumulum Picens dum sedet ipse suum;

collegitque sinu fragmenta nouissima laxi

    oris et adgesta contumulauit humo.

5

Ossa licet quondam defuncti non legat heres:

    hoc sibi iam Picens praestitit officium.

---

58

Cum tibi tam crassae sint, Artemidore, lacernae,

    possim te Sagarim iure uocare meo.

---

59

Aspicis hunc uno contentum lumine, cuius

    lippa sub adtrita fronte lacuna patet?

Ne contemne caput, nihil est furacius illo;

    non fuit Autolyci tam piperata manus.

5

Hunc tu conuiuam cautus seruare memento:

    tunc furit atque oculo luscus utroque uidet:

pocula solliciti perdunt ligulasque ministri

    et latet in tepido plurima mappa sinu;

lapsa nec a cubito subducere pallia nescit

10

    et tectus laenis saepe duabus abit;

nec dormitantem uernam fraudare lucerna

    erubuit fallax, ardeat illa licet.

Si nihil inuasit, puerum tunc arte dolosa

    circuit et soleas subripit ipse suas.

---

60

Summa Palatini poteras aequare Colossi,

    si fieres breuior, Claudia, sesquipede.

---

61

Liuet Charinus, rumpitur, furit, plorat

et quaerit altos unde pendeat ramos:

non iam quod orbe cantor et legor toto,

nec umbilicis quod decorus et cedro

5

spargor per omnes Roma quas tenet gentes;

sed quod sub urbe rus habemus aestiuum

uehimurque mulis non ut ante conductis.

Quid inprecabor, o Seuere, liuenti ?

Hoc opto: mulas habeat et suburbanum.

---

62

Scribit in auersa Picens epigrammata charta,

    et dolet auerso quod facit illa deo.

---

63

Thestylon Aulus amat sed nec minus ardet Alexin,

    forsitan et nostrum nunc Hyacinthon amat.

I nunc et dubita uates an diligat ipsos,

    delicias uatum cum meus Aulus amet.

---

64

Vt poscas, Clyte, munus exigasque,

uno nasceris octiens in anno

et solas, puto, tresue quattuorue

non natalicias habes Kalendas.

5

Sit uultus tibi leuior licebit

tritis litoris aridi lapillis,

sit moro coma nigrior caduco,

uineas mollitia tremente plumas

aut massam modo lactis alligati,

10

et talis tumor excitet papillas

qualis cruda uiro puella seruat,

tu nobis, Clyte, iam senex uideris:

tam multos quis enim fuisse credat

natalis Priamiue Nestorisue?

15

Sit tandem pudor et modus rapinis.

Quod si ludis adhuc semelque nasci

uno iam tibi non sat est in anno,

natum te, Clyte, nec semel putabo.

---

65

Hic ubi Fortunae Reducis fulgentia late

    templa nitent, felix area nuper erat:

hic stetit Arctoi formosus puluere belli

    purpureum fundens Caesar ab ore iubar;

5

hic lauru redimita comas et candida cultu

    Roma salutauit uoce manuque ducem.

Grande loci meritum testantur et altera dona:

stat sacer et domitis gentibus arcus ouat.

hic gemini currus numerant elephanta frequentem,

10

sufficit inmensis aureus ipse iugis.

Haec est digna tuis, Germanice, porta triumphis;

hos aditus urbem Martis habere decet.

---

66

Augusto pia tura uictimasque

pro uestro date Silio, Camenae.

Bis senos iubet en redire fasces,

nato consule, nobilique uirga

5

uatis Castaliam domum sonare

rerum prima salus et una Caesar.

Gaudenti superest adhuc quod optet,

felix purpura tertiusque consul.

Pompeio dederit licet senatus

10

et Caesar genero sacros honores,

quorum pacificus ter ampliauit

Ianus nomina: Silius frequentes

mauult sic numerare consulatus.

---

67

Horas quinque puer nondum tibi nuntiat et tu

    iam conuiua mihi, Caeciliane, uenis,

cum modo distulerint raucae uadimonia quartae

    et Floralicias lasset harena feras.

5

Curre, age, et inlotos reuoca, Calliste, ministros;

    sternantur lecti: Caeciliane, sede.

Caldam poscis aquam: nondum mihi frigida uenit;

    alget adhuc nudo clusa culina foco.

Mane ueni potius; nam cur te quinta moretur ?

10

    ut iantes, sero, Caeciliane, uenis.

---

68

Qui Corcyraei uidit pomaria regis,

    rus, Entelle, tuae praeferet ille domus.

Inuida purpureos urat ne bruma racemos

    et gelidum Bacchi munera frigus edat,

5

condita perspicua uiuit uindemia gemma

    et tegitur felix nec tamen uua latet:

femineum lucet sic per bombycina corpus,

    calculus in nitida sic numeratur aqua.

Quid non ingenio uoluit natura licere ?

10

    Autumnum sterilis ferre iubetur hiems.

---

69

Miraris ueteres, Vacerra, solos

nec laudas nisi mortuos poetas.

Ignoscas petimus, Vacerra: tanti

non est, ut placeam tibi, perire.

---

70

Quanta quies placidi tantast facundia Neruae,

    sed cohibet uires ingeniumque pudor.

Cum siccare sacram largo Permessida posset

    ore, uerecundam maluit esse sitim,

5

Pieriam tenui frontem redimire corona

    contentus, famae nec dare uela suae.

Sed tamen hunc nostri scit temporis esse Tibullum,

    carmina qui docti nota Neronis habet.

---

71

Quattuor argenti libras mihi tempore brumae

    misisti ante annos, Postumiane, decem;

speranti plures (nam stare aut crescere debent

    munera) uenerunt plusue minusue duae;

5

tertius et quartus multo inferiora tulerunt;

    libra fuit quinto Septiciana quidem;

besalem ad scutulam sexto peruenimus anno;

    Post hunc in cotula rasa selibra data est;

octauus ligulam misit sextante minorem;

10

    nonus acu leuius uix cocleare tulit.

Quod mittat nobis decumus iam non habet annus:

    quattuor ad libras, Postumiane, redi.

---

72

Nondum murice cultus asperoque

morsu pumicis aridi politus

Arcanum properas sequi, libelle,

quem pulcherrima iam redire Narbo,

5

docti Narbo Paterna Votieni,

ad leges iubet annuosque fasces:

uotis quod paribus tibi petendum est,

continget locus ille et hic amicus.

Quam uellem fieri meus libellus!

---

73

Instanti, quo nec sincerior alter habetur

    pectore nec niuea simplicitate prior,

si dare uis nostrae uires animosque Thaliae

    et uictura petis carmina, da quod amem.

5

Cynthia te uatem fecit, lasciue Properti;

    ingenium Galli pulchra Lycoris erat;

fama est arguti Nemesis formosa Tibulli;

    Lesbia dictauit, docte Catulle, tibi:

non me Paeligni nec spernet Mantua uatem,

10

    si qua Corinna mihi, si quis Alexis erit.

---

74

Oplomachus nunc es, fueras opthalmicus ante.

    Fecisti medicus quod facis oplomachus.

---

75

Dum repetit sera conductos nocte penates

    Lingonus a Tecta Flaminiaque recens,

expulit offenso uitiatum pollice talum

    et iacuit toto corpore fusus humi.

5

Quid faceret Gallus, qua se ratione moueret?

    ingenti domino seruulus unus erat,

tam macer ut minimam posset uix ferre lacernam:

    succurrit misero casus opemque tulit.

Quattuor inscripti portabant uile cadauer,

10

    accipit infelix qualia mille rogus;

hos comes inualidus summissa uoce precatur,

    ut quocumque uelint corpus inane ferant:

permutatur onus stipataque tollitur alte

    grandis in angusta sarcina sandapila.

15

Hic mihi de multis unus, Lucane, uidetur

    cui merito dici "mortue Galle" potest.

---

76

"Dic uerum mihi, Marce, dic, amabo;

nil est quod magis audiam libenter."

Sic et cum recitas tuos libellos,

et causam quotiens agis clientis,

5

oras, Gallice, me rogasque semper.

Durum est me tibi quod petis negare.

Vero uerius ergo quid sit audi:

uerum, Gallice, non libenter audis.

---

77

Liber, amicorum dulcissima cura tuorum,

    Liber, in aeterna uiuere digne rosa,

si sapis, Assyrio semper tibi crinis amomo

    splendeat et cingant florea serta caput;

5

candida nigrescant uetulo crystalla Falerno

    et caleat blando mollis amore torus.

Qui sic uel medio finitus uixit in aeuo,

    longior huic facta est quam data uita fuit.

---

78

Quos cuperet Phlegraea suos uictoria ludos,

    Indica quos cuperet pompa, Lyaee, tuos,

fecit Hyperborei celebrator Stella triumphi,

    o pudor ! o pietas ! et putat esse parum.

5

Non illi satis est turbato sordidus auro

    Hermus et Hesperio qui sonat orbe Tagus.

Omnis habet sua dona dies: nec linea diues

    cessat et in populum multa rapina cadit;

nunc ueniunt subitis lasciua nomismata nimbis,

10

    nunc dat spectatas tessera larga feras,

nunc implere sinus securos gaudet et absens

    sortitur dominos, ne laceretur, auis.

Quid numerem currus ter denaque praemia palmae,

    quae dare non semper consul uterque solet?

15

Omnia sed, Caesar, tanto superantur honore,

    quod spectatorem te tua laurus habet.

---

79

Omnes aut uetulas habes amicas

aut turpis uetulisque foediores.

Has ducis comites trahisque tecum

per conuiuia porticus theatra.

5

Sic formosa, Fabulla, sic puella es.

---

80

Sanctorum nobis miracula reddis auorum

    nec pateris, Caesar, saecula cana mori,

cum ueteres Latiae ritus renouantur harenae

    et pugnat uirtus simpliciore manu.

5

Sic priscis seruatur honos te praeside templis

    et casa tam culto sub Ioue numen habet;

sic noua dum condis, reuocas, Auguste, priora:

    debentur quae sunt quaeque fuere tibi.

---

81

Non per mystica sacra Dindymenes

nec per Niliacae bouem iuuencae,

nullos denique per deos deasque

iurat Gellia, sed per uniones.

5

Hos amplectitur, hos perosculatur,

hos fratres uocat, hos uocat sorores,

hos natis amat acrius duobus.

His si quo careat misella casu,

uicturam negat esse se nec horam.

10

Eheu, quam bene nunc, Papiriane,

Annaei faceret manus Sereni!

---

82

Dante tibi turba querulos, Auguste, libellos

    nos quoque quod domino carmina parua damus,

posse deum rebus pariter Musisque uacare

    scimus et haec etiam serta placere tibi.

5

Fer uates, Auguste, tuos: nos gloria dulcis,

    nos tua cura prior deliciaeque sumus.

Non quercus te sola decet nec laurea Phoebi:

    fiat et ex hedera ciuica nostra tibi.