M. VALERI MARTIALIS EPIGRAMMATON LIBER VII
1
- Accipe belligerae crudum thoraca Mineruae,
- ipsa Medusaeae quem timet ira comae.
- Dum uacat, haec, Caesar, poterit lorica uocari:
- pectore cum sacro sederit, aegis erit.
2
- Inuia Sarmaticis domini lorica sagittis
- et Martis Getico tergore fida magis,
- quam uel ad Aetolae securam cuspidis ictus
- texuit innumeri lubricus unguis apri,
- 5
- felix sorte tua, sacrum cui tangere pectus
- fas erit et nostri mente calere dei.
- I comes et magnos inlaesa merere triumphos
- palmataeque ducem, sed cito, redde togae.
3
- Cur non mitto meos tibi, Pontiliane, libellos?
- ne mihi tu mittas, Pontiliane, tuos.
4
- Esset, Castrice, cum mali coloris,
- uersus scribere coepit Oppianus.
5
- Si desiderium, Caesar, populique patrumque
- respicis et Latiae gaudia uera togae,
- redde deum uotis poscentibus. Inuidet hosti
- Roma suo, ueniat laurea multa licet:
- 5
- terrarum dominum propius uidet ille tuoque
- terretur uultu barbarus et fruitur.
6
- Ecquid Hyperboreis ad nos conuersus ab oris
- Ausonias Caesar iam parat ire uias?
- Certus abest auctor, sed uox hoc nuntiat omnis:
- credo tibi, uerum dicere, Fama, soles.
- 5
- Publica uictrices testantur gaudia chartae,
- Martia laurigera cuspide pila uirent.
- Rursus, io, magnos clamat tibi Roma triumphos,
- inuictusque tua, Caesar, in urbe sonas.
- Sed iam laetitiae quo sit fiducia maior,
- 10
- Sarmaticae laurus nuntius ipse ueni.
7
- Hiberna quamuis Arctos et rudis Peuce
- et ungularum pulsibus calens Hister
- fractus cornu iam ter inprobo Rhenus
- teneat domantem regna perfidae gentis
- 5
- te, summe mundi rector et parens orbis:
- abesse nostris non tamen potes uotis.
- Illic et oculis et animis sumus, Caesar,
- adeoque mentes omnium tenes unus
- ut ipsa magni turba nesciat Circi
- 10
- utrumque currat Passerinus an Tigris.
8
- Nunc hilares, si quando mihi, nunc ludite, Musae:
- uictor ab Odrysio redditur orbe deus.
- Certa facis populi tu primus uota, December:
- iam licet ingenti dicere uoce "Venit!"
- 5
- felix sorte tua! Poteras non cedere Iano,
- gaudia si nobis quae dabit ille dares.
- Festa coronatus ludet conuicia miles,
- inter laurigeros cum comes ibit equos.
- Fas audire iocos leuioraque carmina, Caesar,
- 10
- et tibi, si lusus ipse triumphus amat.
9
- Cum sexaginta numeret Cascellius annos,
- ingeniosus homo est: quando disertus erit?
10
- Pedicatur Eros, fellat Linus: Ole, quid ad te
- de cute quid faciant ille uel ille sua?
- Centenis futuit Matho milibus: Ole, quid ad te?
- Non tu propterea sed Matho pauper erit.
- 5
- In lucem cenat Sertorius: Ole, quid ad te,
- cum liceat tota stertere nocte tibi?
- Septingenta Tito debet Lupus: Ole, quid ad te?
- Assem ne dederis crediderisue Lupo.
- Illud dissimulas ad te quod pertinet, Ole,
- 10
- quodque magis curae conuenit esse tuae.
- Pro togula debes: hoc ad te pertinet, Ole.
- Quadrantem nemo iam tibi credit: et hoc.
- Vxor moecha tibi est: hoc ad te pertinet, Ole.
- Poscit iam dotem filia grandis: et hoc.
- 15
- Dicere quindecies poteram quod pertinet ad te:
- sed quid agas ad me pertinet, Ole, nihil.
11
- Cogis me calamo manuque nostra
- emendare meos, Pudens, libellos.
- O quam me nimium probas amasque
- qui uis archetypas habere nugas!
12
- Sic me fronte legat dominus, Faustine, serena
- excipiatque meos qua solet aure iocos,
- ut mea nec iuste quos odit pagina laesit
- et mihi de nullo fama rubore placet.
- 5
- Quid prodest, cupiant cum quidam nostra uideri,
- si qua Lycambeo sanguine tela madent,
- uipereumque uomat nostro sub nomine uirus,
- qui Phoebi radios ferre diemque negat?
- ludimus innocui: scis hoc bene: iuro potentis
- 10
- per genium famae Castaliumque gregem
- perque tuas aures, magni mihi numinis instar,
- lector inhumana liber ab inuidia.
13
- Dum Tiburtinis albescere solibus audit
- antiqui dentis fusca Lycoris ebur,
- uenit in Herculeos colles. Quid Tiburis alti
- aura ualet! Paruo tempore nigra redit.
14
- Accidit infandum nostrae scelus, Aule, puellae;
- amisit lusus deliciasque suas:
- non quales teneri plorauit amica Catulli
- Lesbia, nequitiis passeris orba sui,
- 5
- uel Stellae cantata meo quas fleuit Ianthis,
- cuius in Elysio nigra columba uolat:
- lux mea non capitur nugis neque moribus istis
- nec dominae pectus talia damna mouent:
- bis senos puerum numerantem perdidit annos,
- 10
- mentula cui nondum sesquipedalis erat.
15
- Quis puer hic nitidis absistit Ianthidos undis?
- Effugit dominam Naida numquid Hylas?
- O bene quod silua colitur Tirynthius ista
- et quod amatrices tam prope seruat aquas!
- 5
- Securus licet hos fontes, Argynne, ministres:
- nil facient Nymphae; ne uelit ipse caue.
16
- Aera domi non sunt, superest hoc, Regule, solum
- ut tua uendamus munera: numquid emis?
17
- Ruris bibliotheca delicati,
- uicinam uidet unde lector urbem,
- inter carmina sanctiora si quis
- lasciuae fuerit locus Thaliae,
- 5
- hos nido licet inseras uel imo,
- septem quos tibi misimus libellos
- auctoris calamo sui notatos:
- haec illis pretium facit litura.
- At tu munere, delicata, paruo
- 10
- quae cantaberis orbe nota toto,
- pignus pectoris hoc mei tuere,
- Iuli bibliotheca Martialis.
18
- Cum tibi sit facies de qua nec femina possit
- dicere, cum corpus nulla litura notet,
- cur te tam rarus cupiat repetatque fututor
- miraris? Vitium est non leue, Galla, tibi.
- 5
- Accessi quotiens ad opus mixtisque mouemur
- inguinibus, cunnus non tacet, ipsa taces.
- di facerent ut tu loquereris et ille taceret:
- offendor cunni garrulitate tui.
- Pedere te mallem: namque hoc nec inutile dicit
- 10
- Symmachus et risum res mouet ista simul.
- Quis ridere potest fatui poppysmata cunni?
- Cum sonat hic, cui non mentula mensque cadit?
- Dic aliquid saltem clamosoque obstrepe cunno
- et, si adeo muta es, disce uel inde loqui.
19
- Fragmentum quod uile putas et inutile lignum,
- haec fuit ignoti prima carina maris.
- Quam nec Cyaneae quondam potuere ruinae
- frangere nec Scythici tristior ira freti.
- 5
- Saecula uicerunt: sed quamuis cesserit annis,
- sanctior est salua parua tabella rate.
20
- Nihil est miserius neque gulosius Santra.
- Rectam uocatus cum cucurrit ad cenam,
- quam tot diebus noctibusque captauit,
- ter poscit apri glandulas, quater lumbum,
- 5
- et utramque coxam leporis et duos armos,
- nec erubescit peierare de turdo
- et ostreorum rapere liuidos cirros.
- Buccis placentae sordidam linit mappam;
- illic et uuae conlocantur ollares
- 10
- et Punicorum pauca grana malorum
- et excauatae pellis indecens uoluae
- et lippa ficus debilisque boletus.
- Sed mappa cum iam mille rumpitur furtis,
- rosos tepenti spondylos sinu condit
- 15
- et deuorato capite turturem truncum.
- Colligere longa turpe nec putat dextra
- analecta quidquid et canes reliquerunt.
- Nec esculenta sufficit gulae praeda:
- mixto lagonam replet ad pedes uino.
- 20
- Haec per ducentas cum domum tulit scalas
- seque obserata clusit anxius cella
- gulosus ille, postero die uendit.
21
- Haec est illa dies, quae magni conscia partus
- Lucanum populis et tibi, Polla, dedit.
- Heu! Nero crudelis nullaque inuisior umbra,
- debuit hoc saltem non licuisse tibi.
22
- Vatis Apollinei magno memorabilis ortu
- lux redit: Aonidum turba, fauete sacris.
- Haec meruit, cum te terris, Lucane, dedisset,
- mixtus Castaliae Baetis ut esset aquae.
23
- Phoebe, ueni, sed quantus eras cum bella tonanti
- ipse dares Latiae plectra secunda lyrae.
- Quid tanta pro luce precer? Tu, Polla, maritum
- saepe colas et se sentiat ille coli.
24
- Cum Iuuenale meo quae me committere temptas,
- quid non audebis, perfida lingua, loqui?
- Te fingente nefas Pyladen odisset Orestes,
- Thesea Pirithoi destituisset amor,
- 5
- tu Siculos fratres et maius nomen Atridas
- et Ledae poteras dissociare genus.
- Hoc tibi pro meritis et talibus inprecor ausis,
- ut facias illud quod, puto, lingua, facis.
25
- Dulcia cum tantum scribas epigrammata semper
- et cerussata candidiora cute,
- nullaque mica salis nec amari fellis in illis
- gutta sit, o demens, uis tamen illa legi!
- 5
- Nec cibus ipse iuuat morsu fraudatus aceti,
- nec grata est facies cui gelasinus abest.
- Infanti melimela dato fatuasque mariscas:
- nam mihi, quae nouit pungere, Chia sapit.
26
- Apollinarem conueni meum, scazon,
- et si uacabit ne molestus accedas,
- hoc qualecumque, cuius aliqua pars ipse est,
- dabis: haec facetum carmen inbuant aures.
- 5
- Si te receptum fronte uideris tota,
- noto rogabis ut fauore sustentet.
- Quanto mearum, scis, amore nugarum
- flagret: nec ipse plus amare te possum.
- Contra malignos esse si cupis tutus,
- 10
- Apollinarem conueni meum, scazon.
27
- Tuscae glandis aper populator et ilice multa
- iam piger, Aetolae fama secunda ferae,
- quem meus intrauit splendenti cuspide Dexter,
- praeda iacet nostris inuidiosa focis.
- 5
- Pinguescant madido laeti nidore penates
- flagret et exciso festa culina iugo.
- Sed cocus ingentem piperis consumet aceruum,
- addet et arcano mixta Falerna garo:
- ad dominum redeas, noster te non capit ignis,
- 10
- conturbator aper: uilius esurio.
28
- Sic Tiburtinae crescat tibi silua Dianae
- et properet caesum saepe redire nemus,
- nec Tartesiacis Pallas tua, Fusce, trapetis
- cedat et inmodici dent bona musta lacus;
- 5
- sic fora mirentur, sic te Palatia laudent,
- excolat et geminas plurima palma fores:
- otia dum medius praestat tibi parua December,
- exige, sed certa, quos legis, aure iocos.
- "Scire libet uerum? Res est haec ardua."
- 10
- quod tibi uis dici dicere, Fusce, potes.
29
- Thestyle, Victoris tormentum dulce Voconi,
- quo nemo est toto notior orbe puer,
- sic etiam positis formonsus amere capillis
- et placeat uati nulla puella tuo:
- 5
- paulisper domini doctos sepone libellos,
- carmina Victori dum lego parua tuo.
- Et Maecenati, Maro cum cantaret Alexin,
- nota tamen Marsi fusca Melaenis erat.
30
- Das Parthis, das Germanis, das, Caelia, Dacis,
- nec Cilicum spernis Cappadocumque toros;
- et tibi de Pharia Memphiticus urbe fututor
- nauigat, a rubris et niger Indus aquis;
- 5
- nec recutitorum fugis inguina Iudaeorum,
- nec te Sarmatico transit Alanus equo.
- Qua ratione facis, cum sis Romana puella,
- quod Romana tibi mentula nulla placet?
31
- Raucae chortis aues et oua matrum
- et flauas medio uapore Chias
- et fetum querulae rudem capellae
- nec iam frigoribus pares oliuas
- 5
- et canum gelidis holus pruinis
- de nostro tibi missa rure credis?
- O quam, Regule, diligenter erras!
- Nil nostri, nisi me, ferunt agelli.
- Quidquid uilicus Vmber aut colonus
- 10
- aut rus marmore tertio notatum
- aut Tusci tibi Tusculiue mittunt,
- id tota mihi nascitur Subura.
32
- Attice, facundae renouas qui nomina gentis
- nec sinis ingentem conticuisse domum,
- te pia Cecropiae comitatur turba Mineruae,
- te secreta quies, te sophos omnis amat.
- 5
- At iuuenes alios fracta colit aure magister
- et rapit inmeritas sordidus unctor opes.
- Non pila, non follis, non te paganica thermis
- praeparat aut nudi stipitis ictus hebes,
- uara nec in lento ceromate bracchia tendis,
- 10
- non harpasta uagus puluerulenta rapis,
- sed curris niueas tantum prope Virginis undas
- aut ubi Sidonio taurus amore calet.
- Per uarias artes, omnis quibus area seruit,
- ludere, cum liceat currere, pigritia est.
33
- Sordidior caeno cum sit toga, calceus autem
- candidior prima sit tibi, Cinna, niue:
- deiecto quid, inepte, pedes perfundis amictu?
- Collige, Cinna, togam; calceus ecce perit.
34
- Quo possit fieri modo, Seuere,
- ut uir pessimus omnium Charinus
- unam rem bene fecerit, requiris?
- Dicam, sed cito. Quid Nerone peius?
- 5
- Quid thermis melius Neronianis?
- Non dest protinus, ecce, de malignis
- qui sic rancidulo loquatur ore:
- "Quid tu tot domini deique nostri
- praefers muneribus?" Neronianas
- 10
- thermas praefero balneis cinaedi.
35
- Inguina succinctus nigra tibi seruos aluta
- stat, quotiens calidis tota foueris aquis;
- sed meus, ut de me taceam, Laecania, seruos
- Iudaeum nuda sub cute pondus habet,
- 5
- sed nudi tecum iuuenesque senesque lauantur.
- An sola est serui mentula uera tui?
- Ecquid femineos sequeris, matrona, recessus,
- secretusque tua, cunne, lauaris aqua?
36
- Cum pluuias madidumque Iouem perferre negaret
- et rudis hibernis uilla nataret aquis,
- plurima, quae posset subitos effundere nimbos,
- muneribus uenit tegula missa tuis.
- 5
- Horridus, ecce, sonat Boreae stridore December:
- Stella, tegis uillam, non tegis agricolam.
37
- Nosti mortiferum quaestoris, Castrice, signum?
- Est operae pretium discere theta nouum:
- exprimeret quotiens rorantem frigore nasum,
- letalem iuguli iusserat esse notam.
- 5
- Turpis ab inuiso pendebat stiria naso,
- cum flaret media fauce December atrox:
- collegae tenuere manus: quid plura requiris?
- Emungi misero, Castrice, non licuit.
38
- Tantus es et talis, nostri Polypheme, Seueri
- ut te mirari possit et ipse Cyclops.
- Sed nec Scylla minor. Quod si fera monstra duorum
- iunxeris, alterius fiet uterque timor.
39
- Discursus uarios uagumque mane
- et fastus et haue potentiorum
- cum perferre patique iam negaret,
- coepit fingere Caelius podagram.
- 5
- Quam dum uolt nimis adprobare ueram
- et sanas linit obligatque plantas
- inceditque gradu laborioso,
- --quantum cura potest et ars doloris!--
- desit fingere Caelius podagram.
40
- Hic iacet ille senex Augusta notus in aula,
- pectore non humili passus utrumque deum;
- natorum pietas sactis quem coniugis umbris
- miscuit: Elysium possidet ambo nemus.
- 5
- Occidit illa prior uiridi fraudata iuuenta:
- hic prope ter senas uixit Olympiadas.
- Sed festinatis raptum tibi credidit annis,
- aspexit lacrimas quisquis, Etrusce, tuas.
41
- Cosmicos esse tibi, Semproni Tucca, uideris.
- Cosmica, Semproni, tam mala quam bona sunt.
42
- Muneribus cupiat se quis contendere tecum,
- audeat hic etiam, Castrice, carminibus.
- Nos tenues in utroque sumus uincique parati:
- inde sopor nobis et placet alta quies.
- 5
- Tam mala cur igitur dederim tibi carmina, quaeris?
- Alcinoo nullum poma dedisse putas?
43
- Primum est ut praestes, si quid te, Cinna, rogabo;
- illud deinde sequens ut cito, Cinna, neges.
- Diligo praestantem; non odi, Cinna, negantem:
- sed tu nec praestas nec cito, Cinna, negas.
44
- Maximus ille tuus, Ouidi, Caesonius hic est,
- cuius adhuc uultum uiuida cera tenet.
- Hunc Nero damnauit; sed tu damnare Neronem
- ausus es et profugi, non tua, fata sequi:
- 5
- aequora per Scyllae magnus comes exulis isti,
- qui modo nolueras consulis ire comes.
- Si uictura meis mandantur nomina chartis
- et fas est cineri me superesse meo,
- audiet hoc praesens uenturaque turba fuisse
- 10
- ille te, Senecae quod fuit ille suo.
45
- Facundi Senecae potens amicus,
- caro proximus aut prior Sereno,
- hic est Maximus ille, quem frequenti
- felix littera pagina salutat.
- 5
- Hunc tu per Siculas secutus undas,
- o nullis, Ouidi, tacende linguis,
- spreuisti domini furentis iras.
- Miretur Pyladen suum uetustas,
- haesit qui comes exuli parentis.
- 10
- Quis discrimina comparet duorum?
- Haesisti comes exuli Neronis.
46
- Commendare tuum dum uis mihi carmine munus
- Maeonioque cupis doctius ore loqui,
- excrucias multis pariter me teque diebus,
- et tua de nostro, Prisce, Thalia tacet.
- 5
- Diuitibus poteris musas elegosque sonantes
- mittere: pauperibus munera pezav dato.
47
- Doctorum Licini celeberrime Sura uirorum,
- cuius prisca grauis lingua reduxit auos,
- redderis heu, quanto fatorum munere! nobis
- gustata Lethes paene remissus aqua.
- 5
- Perdiderant iam uota metum securaque flebat
- tristities lacrimis iamque peractus eras:
- non tulit inuidiam taciti reganator Auerni
- et ruptas Fatis reddidit ipse colus.
- Scis igitur quantas hominum mors falsa querellas
- 10
- mouerit et frueris posteritate tua.
- Viue uelut rapto fugitiuaque gaudia carpe:
- perdiderit nullum uita reuersa diem.
48
- Cum mensas habeat fere trecentas,
- pro mensis habet Annius ministros:
- transcurrunt gabatae uolantque lances.
- Has uobis epulas habete, lauti:
- 5
- nos offendimur ambulante cena.
49
- Parua suburbani munuscula mittimus horti:
- faucibus oua tuis, poma, Seuere, gulae.
50
- Fons dominae, regina loci quo gaudet Ianthis,
- gloria conspicuae deliciumque domus,
- cum tua tot niueis ornetur ripa ministris
- et Ganymedeo luceat unda choro,
- 5
- quid facit Alcides silua sacratus in ista?
- Tam uicina tibi cur tenet antra deus?
- Nunquid Nympharum notos obseruat amores,
- tam multi pariter ne rapiantur Hylae?
51
- Mercari nostras si te piget, Vrbice, nugas
- et lasciua tamen carmina nosse libet,
- Pompeium quaeres et nosti forsitan Auctum;
- Vltoris prima Martis in aede sedet:
- 5
- iure madens uarioque togae limatus in usu
- non lector meus hic, Vrbice, sed liber est.
- Sic tenet absentes nostros cantatque libellos
- ut pereat chartis littera nulla meis:
- denique, si uellet, poterat scripsisse uideri;
- 10
- sed famae mauult ille fauere meae.
- Hunc licet a decuma neque enim satis ante uacabit
- sollicites, capiet cenula parua duos;
- ille leget, bibe tu; nolis licet, ille sonabit:
- et cum "Iam satis est" dixeris, ille leget.
52
- Gratum est quod Celeri nostros legis, Aucte, libellos,
- si tamen et Celerem quod legis, Aucte, iuuat.
- Ille meas gentes et Celtas rexit Hiberos,
- nec fuit in nostro certior orbe fides.
- 5
- Maior me tanto reuerentia turbat et aures
- non auditoris, iudicis esse puto.
53
- Omnia misisti mihi Saturnalibus, Vmber,
- munera, contulerant quae tibi quinque dies:
- bis senos triplices et dentiscalpia septem;
- his comes accessit spongea, mappa, calix,
- 5
- semodiusque fabae cum uimine Picenarum
- et Laletanae nigra lagona sapae;
- paruaque cum canis uenerunt cottana prunis
- et Libycae fici pondere testa grauis.
- Vix puto triginta nummorum tota fuisse
- 10
- munera, quae grandes octo tulere Syri.
- Quanto commodius nullo mihi ferre labore
- argenti potuit pondera quinque puer!
54
- Semper mane mihi de me mera somina narras,
- quae moueant animum sollicitentque meum.
- Iam prior ad faecem, sed et haec uindemia uenit,
- exorat noctes dum mihi saga tuas;
- 5
- consumpsi salsasque molas et turis aceruos;
- decreuere greges, dum cadit agna frequens;
- non porcus, non chortis aues, non oua supersunt.
- Aut uigila aut dormi, Nasidiane, tibi.
55
- Nulli munera, Chreste, si remittis,
- nec nobis dederis remiserisque:
- credam te satis esse liberalem.
- Sed si reddis Apicio Lupoque
- 5
- et Gallo Titioque Caesioque,
- linges non mihi nam proba et pusilla est
- sed quae de Solymis uenit perustis
- damnatam modo mentulam tributis.
56
- Astra polumque pia cepisti mente, Rabiri,
- Parrhasiam mira qui struis arte domum.
- Phidiaco si digna Ioui dare templa parabit,
- has petet a nostro Pisa Tonante manus.
57
- Castora de Polluce Gabinia fecit Achillan:
- puVx ajgaqov" fuerat, nunc erit ippovdamo".
58
- Iam sex aut septem nupsisti, Galla, cinaedis,
- dum coma te nimium pexaque barba iuuat;
- deinde experta latus mandidoque simillima loro
- inguina nec lassa stare coacta manu,
- 5
- deseris inbelles thalamos mollemque maritum,
- rursus et in similes decidis usque toros.
- Quaere aliquem Curios semper Fabiosque loquentem,
- hirsutum et dura rusticitate trucem:
- inuenies; sed habet tristis quoque turba cinaedos:
- 10
- difficile est uero nubere, Galla, uiro.
59
- Non cenat sine apro noster, Tite, Caecilianus:
- bellum conuiuam Caecilianus habet.
60
- Tarpeiae uenerande rector aulae,
- quem saluo duce credimus Tonantem,
- cum uotis sibi quisque te fatiget
- et poscat dare quae dei potestis:
- 5
- nil pro me mihi, Iuppiter, petenti
- ne suscensueris uelut superbo.
- Te pro Caesare debeo rogare:
- pro me debeo Caesarem rogare.
61
- Abstulerat totam temerarius institor urbem
- inque suo nullum limine limen erat.
- Iussisti tenuis, Germanice, crescere uicos,
- et modo quae fuerat semita, facta uia est.
- 5
- Nulla catenatis pila est praecincta lagonis
- nec praetor medio cogitur ire luto,
- stringitur in densa nec caeca nouacula turba
- occupat aut totas nigra popina uias.
- Tonsor, copo, cocus, lanius sua limina seruant.
- 10
- Nunc Roma est, nuper magna taberna fuit.
62
- Reclusis foribus grandes percidis, Amille,
- et te deprendi, cum facis ista, cupis,
- ne quid liberti narrent seruique paterni
- et niger obliqua garrulitate cliens.
- 5
- Non pedicari se qui testatur, Amille,
- illud saepe facit quod sine teste facit.
63
- Perpetui numquam moritura uolumina Sili
- qui legis et Latia carmina digna toga,
- Pierios tantum uati placuisse recessus
- credis et Aoniae Bacchica serta comae?
- 5
- Sacra cothurnati non attigit ante Maronis
- impleuit magni quam Ciceronis opus:
- hunc miratur adhuc centum grauis hasta uirorum,
- hunc loquitur grato plurimus ore cliens.
- Postquam bis senis ingentem fascibus annum
- 10
- rexerat adserto qui sacer orbe fuit,
- emeritos Musis et Phoebo tradidit annos
- proque suo celebrat nunc Helicona foro.
64
- Qui tonsor fueras tota notissimus urbe
- et post hoc dominae munere factus eques,
- Sicanias urbes Aetnaeaque regna petisti,
- Cinname, cum fugeres tristia iura fori.
- 5
- Qua nunc arte graues tolerabis inutilis annos?
- Quid facit infelix et fugitiua quies?
- Non rhetor, non grammaticus ludiue magister,
- non Cynicus, non tu Stoicus esse potes,
- uendere nec uocem Siculis plausumque theatris:
- 10
- quod superest, iterum, Cinname, tonsor eris.
65
- Lis te bis decumae numerantem frigora brumae
- conterit una tribus, Gargiliane, foris.
- Ah miser et demens! Viginti litigat annis
- quisquam cui uinci, Gargiliane, licet?
66
- Heredem Fabius Labienum ex asse reliquit:
- plus meruisse tamen se Labienus ait.
67
- Pedicat pueros tribas Philaenis
- et tentigine saeuior mariti
- undenas dolat in die puellas.
- Harpasto quoque subligata ludit
- 5
- et flauescit haphe, grauesque draucis
- halteras facili rotat lacerto,
- et putri lutulenta de palaestra
- uncti uerbere uapulat magistri:
- nec cenat prius aut recumbit ante
- 10
- quam septem uomuit meros deunces;
- ad quos fas sibi tunc putat redire,
- cum coloephia sedecim comedit.
- Post haec omnia cum libidinatur,
- non fellat putat hoc parum uirile
- 15
- sed plane medias uorat puellas.
- Di mentem tibi dent tuam, Philaeni,
- cunnum lingere quae putas uirile.
68
- Commendare meas, Instanti Rufe, Camenas
- parce, precor, socero: seria forsan amat.
- Quod si lasciuos admittit et ille libellos,
- haec ego uel Curio Fabricioque legam.
69
- Haec est illa tibi promissa Theophila, Cani,
- cuius Cecropia pectora dote madent.
- Hanc sibi iure petat magni senis Atticus hortus,
- nec minus esse suam Stoica turba uelit.
- 5
- Viuet opus quodcumque per has emiseris aures;
- tam non femineum nec populare sapit.
- Non tua Pantaenis nimium se praeferat illi,
- quamuis Pierio sit bene nota choro.
- Carmina fingentem Sappho laudabat amatrix:
- 10
- castior haec et non doctior illa fuit.
70
- Ipsarum tribadum tribas, Philaeni,
- recte, quam futuis, uocas amicam.
71
- Ficosa est uxor, ficosus et ipse maritus,
- filia ficosa est et gener atque nepos,
- nec dispensator nec uilicus ulcere turpi
- nec rigidus fossor, sed nec arator eget.
- 5
- Cum sint ficosi pariter iuuenesque senesque,
- res mira est, ficos non habet unus ager.
72
- Gratus sic tibi, Paule, sit December
- nec uani triplices breuesque mappae
- nec turis ueniant leues selibrae,
- sed lances ferat et scyphos auorum
- 5
- aut grandis reus aut potens amicus,
- seu quod te potius iuuat capitque;
- sic uincas Nouiumque Publiumque
- mandris et uitreo latrone clusos;
- sic palmam tibi de trigone nudo
- 10
- unctae det fauor arbiter coronae
- nec laudet Polybi magis sinistras:
- si quisquam mea dixerit malignus
- atro carmina quae madent ueneno,
- ut uocem mihi commodes patronam
- 15
- et quantum poteris, sed usque, clames:
- "Non scripsit meus ista Martialis."
73
- Esquiliis domus est, domus est tibi colle Dianae,
- et tua patricius culmina uicus habet;
- hinc uiduae Cybeles, illinc sacraria Vestae,
- inde nouum, ueterem prospicis inde Iouem.
- 5
- Dic ubi conueniam, dic qua te parte requiram;
- quisquis ubique habitat, Maxime, nusquam habitat.
74
- Cyllenes caelique decus, facunde minister,
- aurea cui torto uirga dracone uiret:
- sic tibi lasciui non desit copia furti,
- siue cupis Paphien seu Ganymede cales;
- 5
- maternaeque sacris ornentur frondibus Idus
- et senior parca mole prematur auus:
- hunc semper Norbana diem cum coniuge Carpo
- laeta colat, primis quo coiere toris.
- Hic pius antistes sophiae sua dona ministrat,
- 10
- hic te ture uocat fidus et ipse Ioui.
75
- Vis futui gratis, cum sis deformis anusque.
- Res perridicula est: uis dare nec dare uis.
76
- Quod te diripiunt potentiores
- per conuiuia, porticus, theatra,
- et tecum, quotiens ita incidisti,
- gestari iuuat, et iuuat lauari:
- 5
- nolito nimium tibi placere.
- Delectas, Philomuse, non amaris.
77
- Exigis ut nostros donem tibi, Tucca, libellos.
- Non faciam: nam uis uendere, non legere.
78
- Cum Saxetani ponatur coda lacerti
- et, bene si cenas, conchis inuncta tibi,
- sumen, aprum, leporem, boletos, ostrea, mullos
- mittis: habes nec cor, Papyle, nec genium.
79
- Potaui modo consulare uinum.
- Quaeris quam uetus atque liberale?
- Prisco consule conditum: sed ipse
- qui ponebat erat, Seuere, consul.
80
- Quatenus Odrysios iam pax Romana triones
- temperat et tetricae conticuere tubae,
- hunc Marcellino poteris, Faustine, libellum
- mittere: iam chartis, iam uacat ille iocis.
- 5
- Sed si parua tui munuscula quaeris amici
- commendare, ferat carmina nostra puer:
- non qualis Geticae satiatus lacte iuuencae
- Sarmatica rigido ludit in amne rota,
- sed Mitylenaei roseus mangonis ephebus
- 10
- uel non caesus adhuc matre iubente Lacon.
- At tibi captiuo famulus mittetur ab Histro
- qui Tiburtinas pascere possit oues.
81
- "Triginta toto mala sunt epigrammata libro."
- Si totidem bona sunt, Lause, bonus liber est.
82
- Menophili penem tam grandis fibula uestit
- ut sit comoedis omnibus una satis.
- Hunc ego credideram nam saepe lauamur in unum
- sollicitum uoci parcere, Flacce, suae:
- 5
- dum ludit media populo spectante palaestra,
- delapsa est misero fibula: uerpus erat.
83
- Eutrapelus tonsor dum circuit ora Luperci
- expingitque genas, altera barba subit.
84
- Dum mea Caecilio formatur imago Secundo
- spirat et arguta picta tabella manu,
- i, liber, ad Geticam Peucen Histrumque iacentem:
- haec loca perdomitis gentibus ille tenet.
- 5
- Parua dabis caro, sed dulcia, dona sodali:
- certior in nostro carmine uoltus erit;
- casibus hic nullis, nullis delebilis annis
- uiuet, Apelleum cum morietur opus.
85
- Quod non insulse scribis tetrasticha quaedam,
- disticha quod belle pauca, Sabelle, facis,
- laudo nec admiror. Facile est epigrammata belle
- scribere. Sed librum scribere difficile est.
86
- Ad natalicias dapes uocabar,
- essem cum tibi, Sexte, non amicus.
- Quid factum est, rogo, quid repente factum est,
- post tot pignora nostra, post tot annos
- 5
- quod sum praeteritus uetus sodalis?
- Sed causam scio. Nulla uenit a me
- Hispani tibi libra pustulati
- nec leuis toga nec rudes lacernae.
- Non est sportula quae negotiatur;
- 10
- pascis munera, Sexte, non amicos.
- Iam dices mihi "Vapulet uocator."
87
- Si meus aurita gaudet lagalopece Flaccus,
- si fruitur tristi Canius Aethiope;
- Publius exiguae si flagrat amore catellae,
- si Cronius similen cercopithecon amat;
- 5
- delectat Marium si perniciosus ichneumon,
- pica salutatrix si tibi, Lause, placet;
- si gelidum collo nectit Cadilla draconem,
- luscinio tumulum si Telesilla dedit:
- blanda Cupidinei cur non amet ora Labyrtae
- 10
- qui uidet haec dominis monstra placere suis?
88
- Fertur habere meos, si uera est fama, libellos
- inter delicias pulchra Vienna suas.
- Me legit omnis ibi senior iuuenisque puerque,
- et coram tetrico casta puella uiro.
- 5
- Hoc ego maluerim quam si mea carmina cantent
- qui Nilum ex ipso protinus ore bibunt;
- quam meus Hispano si me Tagus impleat auro
- pascat et Hybla meas, pascat Hymettos apes.
- Non nihil ergo sumus nec blandae munere linguae
- 10
- decipimur: credam iam puto, Lause, tibi.
89
- I, felix rosa, mollibusque sertis
- nostri cinge comas Apollinaris.
- Quas tu nectere candidas, sed olim,
- sic te semper amet Venus, memento.
90
- Iactat inaequalem Matho me fecisse libellum:
- si uerum est, laudat carmina nostra Matho.
- Aequales scribit libros Caluinus et Vmber:
- aequalis liber est, Cretice, qui malus est.
91
- De nostro, facunde, tibi, Iuuenalis, agello
- Saturnalicias mittimus, ecce, nuces.
- Cetera lasciuis donauit poma puellis
- mentula custodis luxuriosa dei.
92
- "Si quid opus fuerit, scis me non esse rogandum"
- uno bis dicis, Baccara, terque die.
- Appellat rigida tristis me uoce Secundus:
- audis et nescis, Baccara, quid sit opus.
- 5
- Pensio te coram petitur clareque palamque:
- audis et nescis, Baccara, quid sit opus.
- Esse queror gelidasque mihi tritasque lacernas:
- audis et nescis, Baccara, quid sit opus.
- Hoc opus est, subito fias ut sidere mutus,
- 10
- dicere ne possis, Baccara "Si quid opus."
93
- Narnia, sulphureo quam gurgite candidus amnis
- circuit, ancipiti uix adeunda iugo,
- quid tam saepe meum nobis abducere Quintum
- te iuuat et lenta detinuisse mora?
- 5
- Quid Nomentani causam mihi perdis agelli,
- propter uicinum qui pretiosus erat?
- Sed iam parce mihi, nec abutere, Narnia, Quinto:
- perpetuo liceat sic tibi ponte frui.
94
- Vnguentum fuerat, quod onyx modo parua gerebat:
- olfecit postquam Papylus, ecce, garumst.
95
- Bruma est et riget horridus December,
- audes tu tamen osculo niuali
- omnes obuius hinc et hinc tenere
- et totam, Line, basiare Romam.
- 5
- Quid posses grauiusque saeuiusque
- percussus facere atque uerbaratus?
- Hoc me frigore basiet nec uxor
- blandis filia nec rudis labellis,
- sed tu dulcior elegantiorque,
- 10
- cuius liuida naribus caninis
- dependet glacies rigetque barba,
- qualem forficibus metit supinis
- tonsor Cinyphio Cilix marito.
- Centum occurrere malo cunnilingis
- 15
- et Gallum timeo minus recentem.
- Quare si tibi sensus est pudorque,
- hibernas, Line, basiationes
- in mensem rogo differas Aprilem.
96
- Conditus hic ego sum Bassi dolor, Vrbicus infans,
- cui genus et nomen maxima Roma dedit.
- Sex mihi de prima derant trieteride menses,
- ruperunt tetricae cum male pensa deae.
- 5
- Quid species, quid lingua mihi, quid profuit aetas?
- da lacrimas tumulo, qui legis ista, meo:
- sic ad Lethaeas, nisi Nestore serior, undas
- non eat, optabis quem superesse tibi.
97
- Nosti si bene Caesium, libelle,
- montanae decus Vmbriae Sabinum,
- Auli municipem mei Pudentis,
- illi tu dabis haec uel occupato.
- 5
- Instent mille licet premantque curae,
- nostris carminibus tamen uacabit.
- Nam me diligit ille proximumque
- Turni nobilibus legit libellis.
- O quantum tibi nominis paratur!
- 10
- O quae gloria! Quam frequens amator;
- te conuiuia, te forum sonabit
- aedes compita porticus tabernae.
- Vni mitteris, omnibus legeris.
98
- Omnia, Castor, emis. Sic fiet ut omnia uendas.
99
- Sic placidum uideas semper, Crispine, Tonantem
- nec te Roma minus quam tua Memphis amet,
- carmina Parrhasia si nostra legentur in aula,
- (namque solent sacra Caesaris aure frui)
- 5
- dicere de nobis ut lector candidus aude
- "Temporibus praestat non nihil iste tuis,
- nec Marso nimium minor est doctoque Catullo."
- Hoc satis est: ipsi cetera mando deo.