Y Gododdin
I
Gredyf gwr oed gwas
Gwrhyt am dias
Meirch mwth myngvras
A dan vordwyt megyrwas
Ysgwyt ysgauyn lledan
Ar bedrein mein vuan
Kledyuawr glas glan
Ethy eur aphan
Ny bi ef a vi
Cas e rof a thi
Gwell gwneif a thi
Ar wawt dy uoli
Kynt y waet elawr
Nogyt y neithyawr
Kynt y vwyt y vrein
Noc y argyurein
Ku kyueillt ewein
Kwl y uot a dan vrein
Marth ym pa vro
Llad un mab marro
II
Kayawc kynhorawc men y delhei
Diffun ymlaen bun med a dalhei
Twll tal y rodawr ene klywei
Awr ny rodei nawd meint dilynei
Ni chilyei o gamhawn eny verei
Waet mal brwyn gomynei gwyr nyt echei
Nys adrawd gododin ar llawr mordei
Rac pebyll madawc pan atcoryei
Namen un gwr o gant eny delhei
III
Kaeawc kynnivyat kywlat erwyt
Ruthyr eryr en ebyr pan llithywyt
E arnot a vu not a gatwyt
Grwell a wnaeth e aruaeth ny gilywyt
Rac bedin ododin odechwyt
Hyder gymhell ar vreithel vanawyt
Ny nodi nac ysgeth w nac ysgwyt
Ny ellir anet ry vaethpwyt
Rac ergyt catvannan catwyt
IV
Kaeawc kynhorawc bleid e maran
Gwevrawr godrwawr torchawr am rann
Bu gwevrawr gwerthvawr gwerth gwin vann
Ef gwrthodes gwrys gwyar disgrein
Ket dyffei wyned a gogled e rann
O gussyl mab ysgyrran
Ysgwydawr angkyuan
V
Kaeawc kynhorawc aruawc eg gawr
Kyn no diw e gwr gwrd eg gwyawr
Kynran en racwan rac bydinawr
Kwydei pym pymwnt rac y lafnawr
O wyr deivyr a brennych dychiawr
Ugein cant eu diuant en un awr
Kynt y gic e vleid nogyt e neithyawr
Kynt e vud e vran nogyt e allawr
Kyn noe argyurein e waet e lawr
Gwerth med eg kynted gan lliwedawr
Hyueid hir ermygir tra vo kerdawr
VI
Gwyr a aeth Ododin chwerthin ognaw
Chwerw en trin a llain en emdullyaw
Byrr vlyned en hed yd ynt endaw
Mab botgat gwnaeth gwynnyeith gwreith e law
Ket elwynt e lanneu e benydyaw
A hen a yeueing a hydyr a llaw
Dadyl diheu angheu y eu treidaw
VII
Gwyr a aeth Ododin chwerthin wanar
Disgynnyeis em bedin trin diachar
Wy lledi a llavnawr heb vawr drydar
Colovyn glyw reithuyw rodi arwar
VIII
Gwyr a aeth gatraeth oed fraeth eu llu
Glasved eu hancwyn a gwenwyn vu
Trychant trwy beiryant en cattau
A gwedy elwch tawelwch vu
Ket elwynt e lanneu e benydu
Dadyl dieu angheu y eu treidu
IX
Gwyr a aeth gatraeth veduaeth uedwn
Fyryf frwythlawn oed cam nas kymhwyllwn
E am lavnawr coch gorvawr gwrmwn
Dwys dengyn ed emledyn aergwn
Ar deulu brenneych beych barnasswn
Dilyw dyn en vyw nys adawsswn
Kyueillt a golleis diffleis vedwn
Rugyl en emwrthryn rynn riadwn
Ny mennws gwrawl gwadawl chwegrwn
Maban y gian o vaen gwynngwn
X
Gwyr a aeth gatraeth gan wawr
Trauodynt en hed eu hovnawr
Milcant a thrychant a emdaflawr
Gwyarllyt gwynnodynt waewawr
Ef gorsaf yng gwryaf eg gwryawr
Rac gosgord mynydawc mwynvawr
XI
Gwyr a aeth gatraeth gan wawr
Dygymyrrws eu hoet eu hanyanawr
Med evynt melyn melys maglawr
Blwydyn bu llewyn llawer kerdawr
Coch eu cledyuawr na phurawr
Eu llain gwyngalch a phedryollt bennawr
Rac gosgord mynydawc mwynvawr
XII
Gwyr a aeth gatraeth gan dyd
Neus goreu o gadeu gewilid
Wy gwnaethant en geugant gelorwyd
A llavnawr llawn annawd em bedyd
Goreu yw hwn kyn kystlwn kerennyd
Enneint creu ac angeu oe hennyd
Rac bedin Ododin pan vudyd
Neus goreu deu bwyllyat neirthyat gwychyd
XIII
Gwr a aeth gatraeth gan dyd
Ne llewes ef vedgwyn veinoethyd
Bu truan gyuatcan gyvluyd
E neges ef or drachwres drenghidyd
Ny chryssiws gatraeth
Mawr mor ehelaeth
E aruaeth uch arwyt
Ny bu mor gyffor
O eidyn ysgor
A esgarei oswyd
Tutuwlch hir ech e dir ae dreuyd
Ef lladei Saesson seithuet dyd
Perheit y wrhyt en wrvyd
Ae govein gan e gein gyweithyd
Pan dyvu dutvwch dut nerthyd
Oed gwaetlan gwyaluan vab Kilyd
XIV
Gwr a aeth gatraeth gan wawr
Wyneb udyn ysgorva ysgwydawr
Crei kyrchynt kynnullynt reiawr
En gynnan mal taran twryf aessawr
Gwr gorvynt gwr etvynt gwr llawr
Ef rwygei a chethrei a chethrawr
Od uch lled lladei a llavnawr
En gystud heyrn dur arbennawr
E mordei ystyngei a dyledawr
Rac erthgi erthychei vydinawr
XV
O vreithyell gatraeth pan adrodir
Maon dychiorant eu hoet bu hir
Edyrn diedyrn amygyn dir
A meibyon godebawc gwerin enwir
Dyforthynt lynwyssawr gelorawr hir
Bu tru a dynghetven anghen gywir
A dyngwt y dutvwlch a chyvwlch hir
Ket yvein ved gloyw wrth leu babir
Ket vei da e vlas y gas bu hir
XVI
Blaen echeching gaer glaer ewgei
Gwyr gweiryd gwanar ae dilynei
Blaen ar e bludue dygollouit vual
Ene vwynvawr vordei
Blaen gwirawt vragawt ef dybydei
Blaen eur a phorphor kein as mygei
Blaen edystrawr pasc ae gwaredei
Gwrthlef, ac euo bryt ae derllydei
Blaen erwyre gawr buduawr drei
Arth en llwrw byth hwyr e techei
XVII
Anawr gynhoruan
Huan arwyran
Grwledic gwd gyffgein
Nef enys brydein
Garw ryt rac rynn
Aes elwrw budyn
Bual oed arwynn
Eg kynted eidyn
Erchyd ryodres
E ved medwawt
Yuei win gwirawt
Oed eruit uedel
Yuei win gouel
Aerueid en arued
Aer gennin vedel
Aer adan glaer
Kenyn keuit aer
Aer seirchyawc
Aer edenawc
Nyt oed diryf y ysgwyt
Gan waywawr plymnwyt
Kwydyn gyuoedyon
Eg cat blymnwyt
Diessic e dias
Divevyl as talas
Hudid e wyllyas
Kyn bu clawr glas
Bed gwruelling vreisc
XVIII
Teithi etmygant
Tri llwry novant
Pymwnt a phymcant
Trychwn a thrychant
Tri si chatvarchawc
Eidyn euruchawc
Tri llu llurugawc
Tri eur deyrn dorchawc
Tri marchawc dywal
Tri chat gyhaual
Tri chysneit kysnar
Chwerw vysgynt esgar
Tri en drin en drwm
Llew lledynt blwm
Eur e gat gyngrwn
Tri theyrn maon
A dyvu o vrython
Kynri a Chenon
Kynrein o aeron
Gogyuerchi yn hon
Deivyr diuerogyon
A dyvu o vrython
Wr well no Chynon
Sarph seri alon
XIX
Eveis y win a med e mordei
Mawr meint e vehyr
Yg kyuaruot gwyr
Bwyt e eryr erysmygei
Pan gryssyei gydywal kyfdwyreei
Awr gan wyrd wawr kyui dodei
Aessawr dellt ambellt a adawei
Pareu rynn rwygyat dygymmynei
E gat blaen bragat briwei
Mab syvno sywedyd ae gwydyei
A werthws e eneit
Er wyneb grybwyllyeit
A llavyn lliveit lladei
Lledessit ac a thrwys ac affrei
Er amot aruot arauethei
Ermygei galaned
O wyr gwychyr gwned
Em blaen gwyned gwanei
XX
Eveis y win a med e mordei
Can yueis disgynneis rann fin fawd ut
Nyt didrachywed colwed drut
Pan disgynnei bawb ti disgynnot
Ys deupo gwaeanat gwerth na phechut
Pressent i drawd oed vreichyawr drut
XXI
Gwyr a aeth gatraeth buant enwawc
Gwin a med o eur vu eu gwirawt
Blwydyn en erbyn urdyn deuawt
Trywyr a thri ugeiut a thrychant eurdorchawc
Or sawl yt gryssyassant uch gormant wirawt
Ny diengis namyn tri o wrhydri fossawt
Deu gatki aeron a chenon dayrawt
A minheu om gwaetfreu gwerth vy gwennwawt
XXII
Uyg car yng wirwar nyn gogyffrawt
O neb o ny bei o gwyn dragon ducawt
Ni didolit yng kynted o ved gwirawt
Ef gwnaei ar beithing perthyng aruodyawc
Ef disgrein eg cat disgrein en aelawt
Neus adrawd gododin gwedy fossawt
Pan vei no llwyeu llymach nebawt
XXIII
Aryf angkynnull agkyman dull agkysgoget
Tra chywed vawr treiglessyd llawr lloegrwys giwet
Heessit eis ygkynnor eis yg cat uereu
Goruc wyr lludw
A gwraged gwydw
Kynnoe angheu
Greit vab hoewgir
Ac ysberi
Y beri creu
XXIV
Arwr y dwy ysgwyt adan
E dalvrith ac eil tith orwydan
Bu trydar en aerure bu tan
Bu ehut e waewawr bu huan
Bu bwyt brein bu bud e vran
A chyn edewit en rydon
Gran wlith eryr tith tiryon
Ac o du gwasgar gwanec tu bronn
Beird byt barnant wyr o gallon
Diebyrth e gerth e gynghyr
Diua oed e gynrein gan wyr
A chynn e olo a dan eleirch
Vre ytoed wryt ene arch
Gorgolches e greu y seirch
Budvan vab bleidvan dihavarch
XXV
Cam e adaw heb gof camb ehelaeth
Nyt adawei adwy yr adwriaeth
Nyt edewes e lys les kerdoryon prydein
Diw calan yonawr ene aruaeth
Nyt erdit e dir kevei diffeith
Drachas anias dreic ehelaeth
Dragon yg gwyar gwedy gwinvaeth
Gwenabwy vab gwenn gynhen gatraeth
XXVI
Bu gwir mal y meud e gatlew
Ny deliis meirch neb marchlew
Heessit waywawr y glyw
Y ar llemenic llwybyr dew
Keny vaket am vyrn am borth
Dywal y gledyual emborth
Heessyt onn o bedryollt y law
Y ar veinnyell vygedorth
Yt rannei rygu e rywin
Yt ladei a llauyn vreith o eithin
Val pan vel medel ar vreithin
E gwnaei varchlew waetlin
XXVII
Issac anuonawc o barth deheu
Tebic mor lliant y deuodeu
O wyled a llaryed
A chein yuet med
Men yth glawd e offer e bwyth madeu
Ny bu hyll dihyll na heu diheu
Seinnyessyt e gledyf ym penn mameu
Murgreit oed moleit ef mab gwydneu
XXVIII
Keredic caradwy e glot
Achubei gwarchatwei not
Lletvegin is tawel kyn dyuot
E dyd gowychyd y wybot
Ys deupo car kyrd kyvnot
Y wlat nef adef atnabot
XXIX
Keredic karadwy gynran
Keimyat yg cat gouaran
Ysgwyt eur crwydyr cadlan
Gwaewawr uswyd agkyuan
Kledyual dywal diwan
Mal gwr catwei wyaluan
Kynn kysdud daear hynn affan
O daffar diffynnei e vann
Ys deupo kynnwys yg kyman
Can drindawt en undawt gyuan
XXX
Pan gryssyei garadawc y gat
Mal baed coet trychwn trychyat
Tarw bedin en trin gormynyat
Ef llithyei wydgwn oe anghat
Ys vyn tyst ewein vab eulat
A gwryen a gwynn a gwryat
O gatraeth o gymynat
O vrynn hydwn kynn caffat
Gwedy med gloew ar anghat
Ny weles vrun e dat
XXXI
Gwyr a gryssyasant buant gytneit
Hoedyl vyrryon medwon uch med hidleit
Gosgord mynydawc enwawc en reit
Gwerth eu gwled e ved vu eu heneit
Caradawc a madawc pyll ac yeuan
Gwgawn a gwiawn gwynn a chynvan
Peredur arveu dur gwawr-dur ac aedan
Achubyat eng gawr ysgwydawr angkyman
A chet lledessynt wy lladassan
Neb y eu tymhyr nyt atcorsan
XXXII
Gwyr a gryssyassant buant gytvaeth
Blwydyn od uch med mawr eu haruaeth
Mor dru eu hadrawd wy angawr hiraeth
Gwenwyn eu hadlam nyt mab mam ae maeth
Mor hir eu hetlit ac eu hetgyllaeth
En ol gwyr pebyr temyr gwinvaeth
Gwlyget gododin en erbyn fraeth
Ancwyn mynydawc enwawc e gwnaeth
A phrit er prynu breithyell gatraeth
XXXIII
Gwyr a aeth gatraeth yg cat yg gawr
Nerth meirch a gwrymseirch ac ysgwydawr
Peleidyr ar gychwyn a llym waewawr
A llurugeu claer a chledyuawr
Ragorei tyllei trwy vydinawr
Kwydei bym pymwnt rac y lavnawr
Ruuawn hir ef rodei eur e allawr
A chet a choelvein kein y gerdawr
XXXIV
Ny wnaethpwyt neuad mor orchynnan
Mor vawr mor oruawr gyvlavan
Dyrllydut medut moryen tan
Ny thraethei na wnelei kenon kelein
Un seirchyawc saphwyawc son edlydan
Seinnyessit e gledyf empenn garthan
Noc ac esgyc canec vurvawr y chyhadvan
Ny mwy gysgogit wit uab peithan
XXXV
Ny wnaethpwyt neuad mor anvonawc
Ony bei voryen eil caradawc
Ny diengis en trwm elwrw mynawc
Dywal dywalach no mab ferawc
Fer y law faglei fowys varchawc
Glew dias dinas e lu ovnawc
Rac bedin ododin bu gwasgarawc
Y gylchwy dan y gymwy bu adenawc
Yn dyd gwyth bu ystwyth neu bwyth atveillyawc
Dyrllydei vedgyrn eillt mynydawc
XXXVI
Ny wnaethpwyt neuad mor diessic
No Chynon lary vronn geinnyon Wledic
Nyt ef eistedei en tal lleithic
E neb a wanei nyt adwenit
Raclym e waewawr
Calch drei tyllei vydinawr
Rac vuan y veirch rac rygiawr
En dyd gwyth atwyth oed e lavnawr
Pan gryssyei gynon gan wyrd wawr
XXXVII
Disgynsit en trwm yg kessevin
Ef diodes gormes ef dodes fin
Ergyr gwayw rieu ryvel chwerthin
Hut effyt y wrhyt elwry elfin
Eithinyn uoleit mur greit tarw trin
XXXVIII
Disgynsit en trwm yg kesseuin
Gwerth med yg kynted a gwirawt win
Heyessyt y lavnawr rwg dwy vydin
Arderchawc varchawc rac gododin
Eithinyn uoleit mur greit tarw trin
XXXIX
Disgynsit en trwm rac alauoed wyrein
Wyre llu llaes ysgwydawr
Ysgwyt vriw rac biw beli bloedvawr
Nar od uch gwyar fin festinyawr
An deliit kynllwyt y ar gynghorawr
Gorwyd gwareurffrith rin ych eurdorchawr
Twrch goruc amot emlaen ystre ystrywawr
Teilingdeith gwrthyat gawr
An gelwit e nef bit athledhawr
Emyt ef krennit e gat waewawr
Catvannan er aclut clotvawr
No chynhennit na bei llu idaw llawr
XL
Am drynni drylaw drylenn
Am lwys am difiwys dywarchen
Am gwydaw gwallt e ar benn
Y am wyr eryr gwydyen
Gwyduc neus amuc ac wayw
Ardullyat diwyllyat e berchen
Amuc moryen gwenwawt
Murdyn a chyvrannv penn
Prif eg weryt ac an nerth ac am hen
Trywyr yr bod bun bratwen
Deudec gwenabwy vab gwen
XLI
Am drynni drylaw drylenn
Gweinydyawr ysgwydawr yg gweithyen
En aryal cledyual am benn
En lloegyr drychyon rac trychant unben
A dalwy mwng bleid heb prenn
En e law gnawt gwychnawt eny lenn
O gyurang gwyth ac asgen
Trenghis ny diengis bratwen
XLII
Eurar vur caer krysgrwydyat
Aer cret ty na thaer aer vlodyat
Un ara ae leissyar argatwyt
Adar brwydryat
Syll o virein neus adrawd a vo mwy
O damweinnyeit llwy
Od amluch lliuanat
Neus adrawd a vo mwy
Enawr blygeint
Na bei kynhawel kynheilweing
XLIII
Pan vuost di kynnivyn clot
En amwyn tywyssen gordirot
O haedot en gelwit redyrch gwyr not
Oed dor diachor diachor din drei
Oed mynut wrth olut ae kyrchei
Oed dinas e vedin ae cretei
Ny elwit gwinwit men na bei
XLIV
Ket bei cann wr en vn ty
Atwen ovalon keny
Pen gwyr tal being a dely
XLV
Nyt wyf vynawc blin
Ny dialaf vy ordin
Ny chwardaf y chwerthin
A dan droet ronin
Ystynnawc vyg glin
A bundat y
En ty deyeryn
Cadwyn heyernyn
Am ben vyn deulin
O ved o vuelin
O gatraeth werin
Mi na vi aneurin
Ys gwyr talyessin
Oveg kywrenhin
Neu cheing e ododin
Kynn gwawr dyd dilin
XLVI
Goroled gogled gwr ae goruc
Llary vronn haeladon ny essyllut
Nyt emda daear nyt emduc
Mam mor eiryan gadarn haearn gaduc
O nerth e cledyf claer e hamuc
O garchar amwar daear em duc
O gyvle angheu o anghar dut
Keneu vab llywarch dihauareh drut
XLVII
Nyt ef borthi gwarth gorsed
Senyllt ae lestri llawn med
Godolei gledyf e gared
Godolei lemein e ryuel
Dyfforthsei lynwyssawr oe vreych
Rac bedin ododin a brennych
Gnawt ene neuad vyth meirch
Gwyar a gwrymseirch
Keingyell hiryell oe law
Ac en elyd bryssyaw
Gwen ac ymhyrdwen hyrdbleit
Disserch a serch ar tro
Gwyr nyt oedyn drych draet fo
Heilyn achubyat pob bro
XLVIII
Llech leutu tut leu leudvre
Gododin ystre
Ystre ragno ar y anghat
Angat gynghor e leuuer cat
Cangen gaerwys
Keui drillywys
Tymor dymhestyl tymhestyl dymor
E beri restyr rac riallu
O dindywyt yn dyvu
Wyt yn dy wovu
Dwys yd wodyn
Llym yt wenyn
Llwyr genyn llu
Ysgwyt rugyn
Rac tarw trin
Y dal vriw vu
XLIX
Erkryn e alon ar af (ar)
Er y brwydrin trin trachuar
Kwr e vankeirw
Am gwr e vanncarw
Byssed brych briwant barr
Am bwyll am disteir am distar
Am bwyll am rodic am rychward
Ys bro ys brys treullyawt rys en riwdrec
Ny hu wy ny gaffo e neges
Nyt anghwy a wanwy odiwes
L
Ny mat wanpwyt ysgwyt
Ar gynwal carnwyt
Ny mat dodes y vordwyt
Ar vreichir mein-llwyt
Gell e baladyr gell
Gellach e obell
Y mae dy wr ene gell
Yn cnoi anghell
Bwch bud oe law idaw
Poet ymbell angell
LI
Da y doeth adonwy at wen
Ym adawssut wenn heli bratwen
Gwnelut lladut llosgut
No moryen ny waeth wnelut
Ny delyeist nac eithaf na chynhor
Ysgwn drem dibennor
Ny weleist e morchwyd mawr marchogyon
Wynedin my rodin nawd y Saesson
LII
Gododin gomynaf dy blegyt
Tynoeu dra thrumein drum essyth
Gwas chwant y aryant heb emwyt
O gussyl mab dwywei dy wrhyt
Nyt oed gynghorwann
Wael y rac tan veithin
O lychwr y lychwr lluch bin
Lluchdor y borfor beryerin
Llad gwaws gwan maws mur trin
Anysgarat ac vu y nat ac aneurin
LIII
Kywyrein ketwyr kywrennin
E gatraeth gwerin fraeth fysgyolin
Gwerth med yg kynted a gwirawt win
Heyessit e lavnawr rwng dwy vedin
Arderchauc varchawc rac gododin
Eithinyn voleit murgreit tarw trin
LIV
Kywyrein ketwyr kywrenhin
Gwlat atvel gochlywer a eu dilin
Dygoglawd ton bevyr beryerin
Men yd ynt eilyassaf elein
O brei vrych ny welych weyelin
Ny chemyd haed ud a gordin
Ny phyrth mevyl moryal eu dilin
Llavyn durawt barawt e waetlin
LV
Kywyrein ketwyr kywrenhin
Gwlat atvel gochlywer eu dilin
Ef lladawd a chymawn a llain
A charnedawr tra gogyhwc gwyr trin
LVI
Kywyrein ketwyr hyuaruuant
Y gyt en un vryt yt gyrchassant
Byrr eu hoedyl hir eu hoet ar eu carant
Seith gymeint o loegrwys a ladassant
O gyvryssed gwraged gwyth a wnaethant
Llawer mam ae deigyr ar y hamrant
LVII
Ny wnaethpwyt neuad mor dianaf
Lew mor hael baran llew llwybyr vwyhaf
A chynon laryvronn adon deccaf
Dinas y dias ar llet eithaf
Dor angor bedin bud eilyassaf
Or sawl a weleis ac a welav
Ymyt en emdwyn aryf gryt gwryt gwryaf
Ef lladei oswyd a llavyn llymaf
Mal brwyn yt gwydynt rac y adaf
Mab klytno clot hir canaf
Yty or clot heb or heb eithaf
LVIII
O winveith a medweith
Dygodolyn gwnlleith
Mam hwrreith
Eidol enyal
Ermygei rac vre
Rac bronn budugre
Breein dwyre
Wybyr ysgynnyal
Kynrein en kwydaw
Val glas heit arnaw
Heb giliaw gyhaual
Synnwyr ystwyr ystemel
Y ar weillyon gwebyl
Ac ardemyl gledyual
Blaen ancwyn anhun
Hediw an dihun
Mam reidun rwyf trydar
LIX
O winveith a medweith yd aethant
E genhyn llurugogyon
Nys gwn lleith lletkynt
Cyn llwyded eu lleas dydaruu
Rac catraeth oed fraeth eu llu
O osgord vynydawc wawr dru
O drychant namen un gwr ny dyvu
LX
O winveith a medveith yt gryssyassant
Gwyr en reit moleit eneit dichwant
Gloew dull y am drull yt gytvaethant
Gwin a med amall a amucsant
O osgord vynydawc am dwyf atveillyawc
A rwyf a golleis om gwir garant
O drychan riallu yt gryssyassant
Gatraeth tru namen vn gwr nyt atcorsant
LXI
Hv bydei yg kywyrein pressent mal pel
Ar y e hu bydei ene uei atre
Hut amuc ododin
O win a med en dieding
Yng ystryng ystre
Ac adan gatvannan cochre,
Veirch marchawc godrud e more
LXII
Angor dewr daen
Sarph seri raen
Sengi wrymgaen
Emlaen bedin
Arth i arwynawl drussyawr dreissyawr
Sengi waewawr
En dyd cadyawr
Yg clawd gwernin
Eil nedic nar
Neus duc drwy var
Gwled y adar
O drydar drin
Kywir yth elwir oth enwir weithret
Ractaf ruyuyadur mur catuilet
Merin a madyein mat yth, anet
LXIII
Ardyledawc canu kyman caffat
Ketwyr am gatraeth a wnaeth brithret
Brithwy a wyar sathar sanget
Sengi wit gwned bual am dal med
A chalaned kyuurynged
Nyt adrawd kibno wede kyffro
Ket bei kymun keui dayret
LXIV
Ardyledawc canu kyman ovri
Twrf tan a tharan a ryuerthi
Gwrhyt arderchawc varchawc mysgi
Ruduedel ryuel a eiduni
Gwr gwned divudyawc dimyngyei
Y gat or meint gwlat yd y klywi
Ae ysgwyt ar y ysgwyd hut arolli
Wayw mal gwin gloew o wydyr lestri
Aryant am yued eur dylyi
Gwinvaeth oed waetnerth vab llywri
LXV
Ardyledawc canu claer orchyrdon
A gwedy dyrreith dyleinw aeron
Dimcones lovlen benn eryron
Llwyt ef gorevvwyt y ysgylvyon
Or a aeth gatraeth o eur dorchogyon
Ar neges mynydawc mynawc maon
Ny doeth en diwarth o barth vrython
Ododin wr bell well no Chynon
LXVI
Ardyledawc canu kenian kywreint
Llawen llogell byt bu didichwant
Hu mynnei engkylch byt eidol anant
Yr eur a meirch mawr a med medweint
Namen ene delei o vyt hoffeint
Kyndilic aeron wyr enouant
LXVII
Ardyledawc canu claer orchyrdon
Ar neges mynydawc mynawc maon
A merch eudaf hir dreis gwananhon
Oed porfor gwisgyadur dir amdrychyon
LXVIII
Dyfforthes meiwyr molut nyuet
Baran tan teryd ban gynneuet
Duw mawrth gwisgyssant eu gwrym dudet
Diw merchyr peri deint eu calch doet
Divyeu bu diheu eu diuoet
Diw gwener calaned amdyget
Diw sadwrn bu divwrn eu kytweithret
Diw sul eu llavneu rud amdyget
Diw llun hyt benn clun gwaetlun gwelet
Neus adrawd gododin gwedy lludet
Rac pebyll madawc pan atcoryet
Namen un gwr o gant ene delhet
LXIX
Mochdwyreawc y more
Kynnif aber rac ystre
Bu bwlch bu twlch tande
Mal twrch y tywysseist vre
Bu golut mynut bu lle
Bu gwyar gweilch gwrymde
LXX
Moch dwyreawc y meitin
O gynnu aber rac fin
O dywys yn tywys yn dylin
Rac cant ef gwant gesseuin
Oed garw y gwnaewch chwi waetlin
Mal yuet med drwy chwerthin
Oed llew y lladewch chwi dynin
Cledyual dywal fysgyolin
Oed mor diachor yt ladei
Esgar gwr haual en y a bei
LXXI
Disgynnwys en affwys dra phenn
Ny deliit kywyt kywrennin benn
Disgiawr breint vu e lad ar gangen
Kynnedyf y ewein esgynnv ar ystre
Ystwng kyn gorot goreu gangen
Dilud dyleyn cathleu dilen
Llywy llyvroded rwych ac asgen
Anglas asswydeu lovlen
Dyphorthes ae law luric wehyn
Dymgwallaw gwledic dal
Oe brid brennyal
LXXII
Eidol adoer crei grannawr gwynn
Dysgiawr pan vei bun barn benn
Perchen meirch a gwrymseirch
Ac ysgwydawr yaen
Gyuoet a gyuergyr esgyn disgyn
LXXIII
Aer dywys ry dywys ryvel
Gwlat gord garei gwrd uedel
Gwrdweryt gwaet am iroed
Seirchyawr am y rud yt ued
Seingyat am seirch seirch seingyat
Ar delw lleith dygiawr lludet
Peleidyr en eis en dechreu cat
Hynt am oleu bu godeu beleidryal
LXXIV
Keint amnat am dina dy gell
Ac ystauell yt uydei dyrllydei
Med melys maglawr
Gwrys aergynlys gan wawr
Ket lwys lloegrwys lliwedawr
Ry benyt ar hyt yd allawr
Eillt wyned klywere arderched
Gwananhon byt ved
Savwy cadavwy gwyned
Tarw bedin treis trin teyrned
Kyn kywesc daear kyn gorwed
But orfun gododin bed
LXXV
Bedin ordyvnat en agerw
Mynawc lluydawc llaw chwerw
Bu doeth a choeth a syberw
Nyt oed ef wrth gyued gochwerw
Mudyn geinnyon ar y helw
Nyt oed ar lles bro pob delw
LXXVI
An gelwir mor a chynnwr ym plymnwyt
Yn tryvrwyt peleidyr peleidyr gogymwyt
Goglyssur heyrn lliveit llawr en assed
Sychyn yg gorun en trydar
Gwr frwythlawn flamdur rac esgar
LXXVII
Dyfforthes cat veirch a chatseirch
Greulet ar gatraeth cochre
Mae blaenwyd bedin dinus
Aergi gwyth gwarth vre
An gelwir ny faw glaer fwyre
Echadaf heidyn haearnde
LXXVIII
Mynawc gododin traeth e annor
Mynawc am rann kwynhyator
Rac eidyn aryal flam nyt atcor
Ef dodes e dilis yg kynhor
Ef dodes rac trin tewdor
En aryal ar dywal disgynnwys
Can llewes porthes mawrbwys
O osgord vynydawc ny diangwys
Namen vn aryf amdiffryf amdiffwys
LXXIX
O gollet moryet ny bu aessawr
Dyfforthyn traeth y ennyn llawr
Ry duc oe lovlen glas lavnawr
Peleidyr pwys preiglyn benn periglawr
Y ar orwyd erchlas penn wedawr
Trindygwyd trwch trach y lavnawr
Pan orvyd oe gat ny bu foawr
An dyrllys molet med melys maglawr
LXXX
Gweleis y dull o benn tir adoun
Aberth am goelkerth a disgynnyn
Gweleis oed kenevin ar dref redegein
A gwyr nwythyon ry gollessyn
Gweleis gwyr dullyawr gan awr adevyn
A phenn dyvynwal a breych brein ae cnoyn
LXXXI
Mat vydic ysgavynwyn asgwrn aduaon
Aelussawc tebedawc tra mordwy alon
Gwrawl amdyvrwys goruawr y lu
Gwryt vronn gwrvan gwanan arnaw
Y gynnedyf disgynnu rac naw riallu
Yg gwyd gwaed a gwlat a gordiynaw
Caraf vy vudic lleithic a vu anaw
Kyndilic aeron kenhan lew
LXXXII
Carasswn disgynnu yg catraeth gessevin
Gwert med yg kynted a gwirawt win
Carasswn neu chablwys ar llain
Kyn bu e leas oe las uffin
Carasswn eil clot dyfforthes gwaetlin
Ef dodes e gledyf yg goethin
Neus adrawd gwrhyt rac gododyn
Na bei mab keidyaw clot un gwr trin
LXXXIII
Truan yw gennyf vy gwedy lludet
Grodef gloes angheu trwy angkyffret
Ac eil trwm truan gennyf vy gwelet
Dygwydaw an gwyr ny penn o draet
Ac ucheneit hir ac eilywet
En ol gwyr pebyr temyr tudwet
Ruvawn a gwgawn gwiawn a gwlyget
Gwyr gorsaf gwryaf gwrd yg calet
Ys deupo eu heneit wy wedy trinet
Kynnwys yg wlat nef adef avneuet
LXXXIV
Ef gwrthodes tres tra gwyar llyn
Ef lladei val dewrdull nyt echyn
Tavloyw ac ysgeth tavlet wydrin
A med rac teyrned tavlei vedin
Menit y gynghor men na lleveri
Lliaws ac vei anwaws nyt odewyt
Rac ruthyr bwyllyadeu a chledyvawr
Lliveit handit gwelir llavar lleir
LXXXV
Porthloed vedin
Porthloed lain
A llu racwed
En ragyrwed
En dyd gwned
Yg kyvryssed
Buant gwychawc
Gwede meddawt
A med yuet
Ny bu waret
An gorwylam
Enyd frwythlam
Pan adroder torret ergyr
O veirch a gwyr tyngir tynget
LXXXVI
Pan ym dyvyd lliaws pryder
Pryderaf fun
Fun en ardec
Aryal redec
Ar hynt wylaw
Ku kystudywn
Ku carasswn
Kelleic faw
Ac argoedwys
Guae gordyvnwys
Y emdullyaw
Ef dadodes arlluyd pwys ar lles rieu
Ar dilyvyn goet
Ar diliw hoet
Yr kyvedeu
Kyvedwogant ef an dyduc ar dan adloyw
Ac ar groen gwynn goscroyw
LXXXVII
Gereint rac deheu gawr a dodet
Lluch gwynn gwynn dwll ar ysgwyt
Yor yspar llary yor
Molut mynut mor
Gogwneif heissyllut gwgynei gereint
Hael mynawc oedut
LXXXVIII
Diannot e glot e glutvan
Diachor angor ygkyman
Diechyr eryr gwyr govaran
Trin odef eidef oed eiryan
Ragorei veirch racvuan
En trin lletvegin gwin o bann
Kyn glasved a glassu eu rann
Bu gwr gwled od uch med mygyr o bann
LXXXIX
Dienhyt y bob llawr llanwet
E hual amhaual afneuet
Twll tall e rodawr
Cas o hir gwythawc
Rywonyawc diffreidyeit
Eil gweith gelwideint a mallet
Yg catveirch a seirch greulet
Bedin agkysgoget yt vyd cat voryon
Cochro llann bann ry godhet
Trwm en trin a llavyn yt lladei
Garw rybud o gat dydygei
Cann calan a darmeithei
Ef gwenit adan vab ervei
Ef gwenit adan dwrch trahawc
Un riein a morwyn a mynawc
A phan oed mab teyrn teithyawc
Yng gwyndyt gwaed glyt gwaredawc
Kyn golo gweryt ar rud
Llary hael etvynt digythrud
O glot a chet echyawc
Neut bed garthwys hir o dir rywonyawc
XC
Peis dinogat e vreith vreith
O grwyn balaot ban wreith
Chwit chwit chwidogeith
Gochanwn gochenyn wyth geith
Pan elei dy dat ty e helya
Llath ar y ysgwyd llory eny llaw
Ef gelwi gwn gogyhwch
Giff gaff dhaly dhaly dhwc dhwc
Ef lledi bysc yng corwc
Mal ban llad llew llywywc
Pan elei dy dat ty e vynyd
Dydygei ef penn ywrch pen gwythwch penn hyd
Penn grugyar vreith o venyd
Penn pysc o rayadyr derwennyd
Or sawl yt gyrhaedei dy dat ty ae gicwein
O wythwch a llewyn a llwyuein
Nyt anghei oll ny uei oradein
XCI
Peum dodyw angkyvrwng o angkyuarc
Nym daw nym dyvyd a uo trymach
Ny magwyt yn neuad a vei lewach
Noc ef nac yng cat a vei wastadach
Ac ar ryt benclwyt pennawt oed e veirch
Pellynic e glot pellws e galch
A chyn golo gweir hir a dan dywarch
Dyrllydei vedgyrn un mab feruarch
XCII
Gueleys y dull o bentir a doyn
Aberthach coelcerth a emdygyn
Gueleys y deu oc eu tre re ry gwydyn
O eir nwython ry godessyn
Gueleys y wyr tylluawr gan waur a doyn
A phen dyuynwal vrych brein ae knoyn
XCIII
Gododin gomynnaf oth blegyt
Yg gwyd cant en aryal en emwyt
A guarchan mab dwywei da wrhyt
Poet yno en vn tyno treissyt
Er pan want maws mor trin
Er pan aeth daear ar aneirin
Mi neut ysgaras nat a gododin
XCIV
Llech llefdir aryf gardith tith ragon
Tec ware rac gododin ystre anhon
Ry duc diwyll o win bebyll ar lles tymyr
Tymor tymestyl tra merin llestyr
Tra merin llu llu meithlyon
Kein gadrawt rwyd rac riallu
O dindywyt en dyuuwyt yn dyvuu
Ysgwyt rugyn rac doleu trin tal vriw vu
XCV
Dihenyd y bop llaur llanwet
Y haual amhal afneuet
Twll tal y rodauc
Cas o hir gwychauc
Rywynyauc diffret
Eil with gwelydeint amallet
Y gat veirch ae seirch greulet
Bit en anysgoget bit get
Uoron gwychyrolyon pan ry godet
Trwm en trin a llain yt ladei
Gwaro rybud o gat dydygei
Gant can yg calan darmerthei
Ef gwenit a dan vab uruei
Ef gwenit a dan dwrch trahauc
Un riein a morwyn a menauc
A chan oed mab brenhin teithiaug
Ud gwyndyt gwaet kilyd gwaredawc
Kyn golo gweryt ar grud hael etvynt
Doeth dygyrchet y get ae glot ae echiauc
Uot bed gorthyn hir o orthir rywynauc
XCVI
Am drynnv drylav drylen
Am lwys am diffwys dywarchen
Trihuc baruaut dreis dili plec hen
Atguuc emorem ae guiau hem
Hancai ureuer uragdenn
At gwyr a gwydyl a phrydein
At gu kelein rein rud guen
Deheuec gwenauwy mab gwen
XCVII
Am giniav drylav drylen
Trym dwys tra diffwys dywarchen
Kemp e lumen arwr baruawt asgell
Vreith edrych eidyn a breithell
Goruchyd y lav loften
Ar gynt a gwydyl a phryden
A chynhyo mwng bleid heb pren
Eny law gnavt gwychlaut ene lenn
Prytwyf ny bei marw morem
Deheuec gwenabwy mab gwen
SOURCE:
The Four Ancient Books of Wales. ed. by William F. Skene. Edinburgh: Edmonston and Douglas, 1868.