Septem dormientes in civitate Ephesi orti sunt. Decius autem imperator
persequens Christianos cum venisset Ephesum, iussit aedificari templa in
medio civitatis, ut omnes cum eo miscerentur sacrificiis idolorum. Cum ergo
omnes Christianos inquiri iussisset et vinctos aut sacrificare aut mori
compelleret, tantus poenarum terror cunctis inerat, quod amicus amicum et
filium pater et patrem filius abnegabat. Tunc in illa urbe inventi sunt
Christiani septem: Maximianus, Malchus, Marcianus, Dionysius, Iohannes,
Serapion et Constantinus, qui hoc videntes nimis dolebant. Et cum essent
primi palatii, sacrificia idolorum spernentes in domo sua se celabant et
ieiuniis et orationibus vacabant. Accusati igitur ante Decium statuuntur et
comprobati veraciter Christiani dato iis resipiscendi spatio usque ad
reditum Decii dimittuntur. At illi patrimonium suum interim inter pauperos
expendentes inito consilio in montem Celion secesserunt et ibi esse
secretius decreverunt. Diu ergo sic latentes unus eorum semper ministrabat,
et quoties intrabat urbem, figura se mendici et habitu vestiebat. Cum ergo
Decius in urbem rediisset et eos ad sacrificandum perquiri iussisset,
Malchus minister eorum territus ad socios rediit et iis furorem imperatoris
indicavit. Qui cum graviter terrerentur, Malchus allatos panes iis
apposuit, ut cibo confortati fortiores ad proelium redderentur. Postquam
autem cenabant sedentes et colloquentes in luctu et lacrimis, subito, sicut
Deus voluit, dormiverunt.
Mane facto cum quaesiti fuissent et inveniri non possent et Decius doleret,
quod tales iuvenes perdidisset, accusati sunt, quod hucusque in monte
Celion latuissent et sua Christianis pauperibus erogantes in suo proposito
permanerent. Iussit ergo Decius, ut parentes eorum adessent, et comminatus
est iis mortem, nisi de iis dicerent, quidquid scirent. Illi autem eos
similiter accusaverunt et divitias suas pauperibus expendisse conquesti
sunt. Tunc cogitans, quid de iis faceret, nutu Dei iussit os speluncae
lapidibus obstrui, ut ibi morerentur fame et inopia circumclusi. Quod
ministri quidem fecerunt et duo Christiani, Theodorus et Rufinus, eorum
martyrium describentes caute inter lapides posuerunt.
Mortuo igitur Decio et tota illa generatione post annos CCCLXXII anno XXX
imperii Theodosii pullulavit haeresis eorum, qui negabant resurrectionem
mortuorum. Unde contristatus Theodosius Christianissimus imperator, quia
fidem tam impie agitari videbat, indutus cilicio sedens in interiori loco
per singulos dies nebat. Quod videns misericors Deus consolari lugentes et
confirmare spem de resurrectione voluit mortuorum et thesaurum suae
pietatis aperiens ita praedictos martyres suscitavit.
Misit siquidem in cor cuiusdam civis Ephesi, ut in illo monte aedificaret
stabula pastoribus suis.Caementariis speluncam aperientibus surrexerunt
sancti et se invicem salutantes putabant se tantum una nocte dormivisse. Et
praedianam tristitiam recordantes interrogaverunt Malchum, qui iis
ministraverat, quid de iis Decius decrevisset. At ille respondit, sicut
dixit in sero: "Quaesiti fuimus, ut idolis immolemus. Ecce, quod de nobis
cogitat imperator." Respondit Maximianus: "Et Deus scit, quod non
sacnficabimus." Cumque socios confortasset, iussit Malcho, ut empturus
panes ad urbem descenderet et plures quam heri afferens panes, quae
iussisset imperator, rediens nuntiaret. Tollens ergo Malchus quinque
solidos de spelunca exit et videns lapides miratus est, sed aliud cogitans
parum de lapidus cogitavit. Veniens igitur timidus ad portam urbis valde
miratus est videns suppositum signum crucis. Unde pergens ad alteram
portam, dum idem signum invenit, ultra modum miratus est videns omnes
portas signo crucis apposito et mutatam civitatem. Signansque se ad primam
portam rediit existimans se somniare. Unde se confirmans et vultum operiens
urbem ingreditur et veniens ad venditores panum audivit homines loquentes
de Christo et amplius stupefactus ait: "Quid est", inquit, "quod heri nemo
Christum audebat nominare, et tunc omnes Christum confitentur! Puto, quod
haec non est Ephesorum civitas, quia aliter aedificata est, sed aliam
civitatem nescio talem." Et cum interrogans audivisset hanc esse Ephesum,
errare veraciter se putavit et redire ad socios cogitavit.
Accessit tamen ad eos, qui panem vendebant, et cum argenteos protulisset,
mirati venditores dicebant ad invicem, quod ille iuvenis antiquum thesaurum
invenisset. Malchus vero eos ad invicem loquentes videns putabat, quod
vellent eum trahere ad imperatorem, et territus rogavit eos, ut se
dimitterent et panes et argenteos retinerent. At illi tenentes eum dixerunt
ei: "Unde es tu! Quia thesauros antiquorum imperatorum invenisti, indica
nobis et erimus socii tecum et celabimus te, quia aliter celari non potes."
Malchus vero non inveniebat, quid diceret illis, prae timore.
Illi vero videntes eum tacentem misso fune in collo eius trahebant per
vicos usque in medium civitatis. Et exiit rumor ad omnes, quod quidam
iuvenis thesauros invenisset. Congregatis ergo ad eum universis et eum
mirantibus volebat iis satisfacere, quod nihil invenerat. Et circumspiciens
omnes a nemine cognosci poterat et prospiciens in populum volebat
cognoscere aliquem de consanguineis suis, quos veraciter vivere putabat, et
nullum inveniens stabat quasi insanus in medio populi civitatis.
Quod cum audiisset sanctus Martinus episcopus et Antipater proconsul, qui
nuper in urbem advenerat, mandaverunt civibus, ut eum caute adducerent et
argenteos eius. Cumque a ministris traheretur ad ecclesiam, putabat, quod
duceretur ad imperatorem. Episcopus igitur et proconsul mirantes argenteos
interrogaverunt eum, ubi thesaurum incognitum invenisset. At ille respondit
se nihil penitus invenisse, sed de sacculo parentum suorum eosdem denarios
habuisse. Et interrogatus, cuius civitatis esset, respondit: "Bene scio,
quod huius civitatis sum, si tantum haec est civitas Ephesorum." Proconsul
dixit: "Fac venire parentes tuos, ut testentur pro te. " Quos cum
nominasset et nullus eos cognosceret, dicebant eum se fingere, ut aliquo
modo evaderet. Et ait proconsul: "Quomodo credimus tibi, quod hoc argentum
parentum tuorum fuerit, cum scriptura eius habeat plus quam trecentos
septuaginta septem annos et sit primorum dierum Decii imperatoris et in
nullo similes sint argenteis nostris? Et quomodo parentes tui ante tantum
tempus fuerunt! Tu vero iuvenis vis decipere sapientes et senes Ephesi.
Idcirco iubebo te legibus tradi, donec confiteans, quid invenisti." Tunc
procidens Malchus ante eos dixit: "Pro Deo, domini, dicite mihi, quod vos
interrogo, et ego dicam vobis, quod est in corde meo. Decius imperator, qui
fuit in hac civitate, ubi nunc est!" Episcopus dixit: "Fili, non est hodie
in terra, qui Decius nominatur, imperator autem fuit ante longum tempus."
Malchus autem dixit: "In hoc, domine, ita stupeo et nemo credit mihi, sed
sequimini me et ostendam vobis socios meos, qui sunt in monte Celio, et
ipsis credite. Hoc enim scio, quod a facie Decii imperatoris nos fugimus et
ego sero vidi, quod ingressus est Decius in hanc urbem, si tantum haec est
civitas
Ephesi."
Tunc episcopus cogitans in semet ipso dixit proconsuli, quia visio est,
quam Deus vult ostendere in iuvene isto. Perrexerunt ergo cum eo et
civitatis plurima multitudo. Et ingressus est primo Malchus ad socios suos
et post eum episcopus ingrediens invenit inter lapides litteras sigillatas
duobus sigillis argenteis. Et convocato populo legit eas et audientibus et
admirantibus cunctis. Et videntes sanctos Dei sedentes in spelunca et
facies eorum tamquam rosas florentes procidentes glorificaverunt Deum.
Statimque episcopus et proconsul miserunt ad Theodosium imperatorem
rogantes, ut cito veniret et miracula Dei nuper ostensa videret. Qui
protinus surgens de humo et desacco, in quo lugebat. Glorificans Deum venit
a Constantinopoli Ephesum et obviantibus ei cunctis adscenderunt simul
omnes ad speluncam. Et mox ut sancti viderunt imperatorem, resplenduerunt
facies eorum sicut sol. Et ingressus imperator procidit ante eos
glorificans Deum et surgens amplexatus est eos et super singulos flevit
dicens: "Sic video vos, tamquam si viderem Dominum resuscitantem Lazarum."
Tunc dixit sanctus Maximianus ad eum: "Crede nobis, quod propter te
resuscitavit nos Deus ante diem magnae resurrectionis, ut credas
indubitanter, quod resurrectio mortuorum est. Vere enim resurreximus et
vivimus, et sicut infans est in utero matris non sentiens laesionem et
vivit, sic fuimus viventes, iacentes et dormientes et non sentientes."
Et his dictis videntibus cunctis inclinantes capita sua in terram
obdormierunt et tradiderunt spiritus suos secundum Dei imperium. Surgens
autem imperator cecidit super eos flens et deosculans eos. Et cum iussisset
fieri loculos aureos, in quibus mitterentur, in ipsa nocte apparuerunt
imperatori dicentes, ut, sicut hactenus in terra iacuerunt et ex terra
resurrexerant, ita eos dimitteret donec Dominus iterum eos resuscitaret.
Iussit ergo imperator locum illum inauratis lapidibus adornari et omnes
episcopos resurrectionem confidentes absolvi.
Quod CCCLXXII annis dormiisse dicuntur, dubium esse potest, quia anno
Domini CCCCXLVIII surrexerant, Decius autem regnavit uno tantum anno et
tribus mensibus, scilicet anno Domini CCLII. Et ita non dormierunt nisi
CXCVI annis.
Christian Latin | The Latin Library | The Classics Homepage |