De concubitu Martis et Veneris

 Discite securos non umquam credere amores:
 ipsa Venus, cui flamma potens, cui militat ardor,
 quae tuto posset custode Cupidine amare,
 quae docet et fraudes et amorum furta tuetur,
 nec sibi securas valuit praebere latebras                            5
 Improbe, dure puer, crudelis crimine matris,
 pompam ducis, Amor, nullo satiate triumpho!
 Quid conversa Iovis laetaris fulmina semper?
 Ut mage flammantes possis laudare sagittas,
 iunge, puer, teretes Veneris Martisque catenas:                10
 gestet amans Mavors titulos et vincula portet
 captivus, quem bella timent; utque ipse veharis,
 iam roseis fera colla iugis submittat amator.
 Post vulnus, post bella potens Gradivus anhelat
 in castris modo tiro tuis, semperque timendus                15
 te timet et sequitur qua ducunt vincla marita.
 Ite, precor, Musae: dum Mars, dum blanda Cythere
 imis ducta trahunt suspiria crebra medullis,
 dumque intermixti captatur spiritus oris,
 carmine doctiloquo Vulcani vincla parate,                       20
 quae Martem nectant Veneris nec brachia laedant
 inter delicias roseo prope livida serto.
 Namque ferunt Paphien, Vulcani et Martis amorem,
 inter adulterium nec iusti iura mariti
 indice sub Phoebo captam gessisse catenas:                   25
 illa manus duros nexus tulit, illa mariti
 ferrea vincla sui. Quae vis fuit ista doloris!
 An fortem faciebat amor? Quid, saeve, laboras?
 Cur nodos Veneris Cyclopia flamma paravit?
 De roseis conecte manus, Vulcane, catenis!                  30
 Nec tu deinde liges, sed blandus vincla Cupido,
 ne palmas duro cum nodus vulnere laedat.
 Lucus erat Marti gratus, post vulnera Adonis
 pictus amore deae; si Phoebi lumina desint
 tutus adulterio: dignos quem Cypris amaret,                  35
 quem Byblos coleret, dignus quem Gratia servet.
 Vilia non illo surgebant gramina luco:
 pingunt purpureos candentia lilia flores;
 ornat terra nemus: nunc lotos mitis inumbrat,
 nunc laurus, nunc myrtus. Habent sua munera rami:       40
 namque hic per frondes redolentia lilia pendent,
 hic rosa cum violis, hic omnis gratia florum,
 hic in ter violas coma mollis laeta hyacinthi:
 dignus amore locus, cui tot sint munera rerum!
 Non tamen in lucis aurum, non purpura fulget:                45
 flos lectus, flos vincla toris, substramina flores:
 deliciis Veneris dives natura laborat:
 texerat hic liquidos fontes non vilis harundo,
 sed qua saeva puer componat tela Cupido:
 hunc solum Paphie, puto, lucum fecit amori.                   50
 Hic Martem expectare solet: quid Gratia cessat,
 quid Charites? Cur, saeve puer, non lilia nectis?
 Tu lectum consterne rosis, tu serta parato
 et roseis crinem nodis subnecte decenter.
 Haec modo purpureum dccerpens pollice florem             55
 cum delibat eum, suspiria ducat odore;
 ast tibi blanda manus (florem) sub pectore condat;
 tu, ne purpurei laedat te spina roseti,
 destrictis teneras foliis constringe papillas:
 sic decet in Veneris lucis gaudere puellas!                    60
 Ut tamen inlaesos Paphiae servetis amores,
 vincula sic mixtis caute constringite ramis,
 ne diffusa ferat per frondes lumina Titan.
 His igitur lucis Paphie, dum proelia Mavors
 horrida, dum populos diro terrore fatigat,                     65
 ludebat teneris Bybli permixta puellis:
 nunc varios canto divom referebat amores
 inque modum vocis nunc motus forte decentes
 corpore laeta dabat, nunc miscens denique plantas,
 nunc alterna movens suspenso pollice crura,                70
 molliter inflexo subnitens poplite sidit;
 saepe comam pulchro collectam flore ligabat,
 ornans ambrosios divino pectine crines.
 Dum ludos sic blanda Venus, dum gaudia miscet
 et dum suspenso solatia quaerit amori,                        75
 <et> dum flet quod sera venit sibi grata voluptas,
 ecce furens post bella deus, post proelia victor
 victus amore venit. Cur gestas ferrea tela?
 Ne metuat Cypris, comptum decet ire rosetis.
 A, quotiens Paphie vultum mentita furentis                80
 lumine converso serum incusavit amantem!
 Verbera saepe dolens mentita est dulcia serto,
 aut, ut forte magis succenso Marte placeret,
 amovit teneris suspendens oscula labris,
 nec totum effundens medio blanditur amore.                85
 Decidit aut posita est devictis lancea palmis;
 sed, dum forte cadit, myrto retinente pependit.
 Ensem tolle, puer; galeam tu, Gratia, solve!
 Haec laxet nodos, haec ferrea vincula temptet:
 solvite, Bybliades, praeduri pectora Martis                   90
 loricaeque moras; vos scuta et tela tenete:
 nunc violas tractare decet! Laetare, Cupido,
 terribilem divum tuo solo numine victum:
 pro telis flores, pro scuto myrtea serta,
 et rosa forte loco est gladii, quem iure tremescunt!             95
 Iverat ad lectum Mavors, et pondere duro
 floribus incumbens totum turbarat honorem;
 ibat pulchra Venus vix presso pollice cauta,
 florea ne teneras violarent spicula plantas;
 et nunc innectens, ne rumpant oscula, crinem,                100
 nunc vestes fluitare sinens, vix, laxa retentat,
 cum nec tota latet nec totum nudat amorem.
 Ille inter flores, furtivo lumine, tectus,
 spectat hians Venerem totoque ardore tremescit.
 Incubuit lectis Paphie. Proh sancte Cupido,                       105
 quam blandas voces, quae tunc ibi murmura fundunt !
 Oscula permixtis quae tunc fixere labellis!
 Quam bene consertis haeserunt artibus artus!
 Stringebat Paphiae Mavors tunc pectore dextram
 et collo innexam ne laedant pondera laevam,                      110
 lilia cum roseis supponit candida sertis;
 saepe levi cruris tactu commovit amantem
 in flammas, quas diva fovet. Iam languida fessos
 forte quies Martis tandem compresserat artus;
 non tamen omnis amor, non omnis pectore cessit                115
 flamma dei: trahit in medio suspiria somno
 et venerem totis pulmonibus ardor anhelat.
 Ipsa Venus tunc tunc calidis suspensa venenis
 uritur ardescens, nec somnia parta quiete...
 O quam blanda quies! O quam bene presserat artus             120
 nudos forte sopor! Niveis suffulta lacertis
 colla nitent; pectus gemino quasi sidere turget.
 Non omnis resupina iacet, sed corpore flexo
 molliter et laterum qua se confinia iungant;
 Martem respiciens, deponit lumina somno,                125
 sed gratiosa, decens... Pro lucis forte Cupido
 Martis tela regens; quae postquam singula <lustrat>
 loricam clipeum gladium galeaeque minaces
 cristas flore ligat: tunc hastae pondera temptat
 miraturque suis tantum licuisse sagittis.                      130
 Iam medium Phoebus radiis possederat orbem,
 iam tumidum calidis spatium libraverat horis:
 flammantes retinebat equos. Proh conscia facti
 invida lux! Veneris qui nunc produntur amores
 lumine, Phoebe, tuo! Stant capti indice tanto                135
 Mars Amor et Paphie, ramisque inserta tremescunt
 lumina, nec crimen possunt te teste negare.
 Viderat effusis Gradivum Phoebus habenis
 in gremio Paphiae spirantem incendia amoris.
 O rerum male tuta fides! O gaudia et ipsis                  140
 vix secura deis! Quis non, cum Cypris amaret,
 praeside sub tanto tutum speraret amare?
 Criminis exemplum si iam de numine habemus,
 quid speret mortalis amor? Quae vota ferenda?
 Quod numen poscat, quo sit securus adulter?                145
 Cypris amat, nec tuta tamen! Compressit habenas
 Phoebus et ad lucos tantum puto lumina vertit,
 et sic pauca refert: "Nunc sparge tela, Cupido;
 nunc nunc, diva Venus, nati devicta sagittis,
 da mihi solamen: sub te securus amavi:                         150
 fabula, non crimen, nostri dicentur amores".
 Haec ait et dictis Vulcanum instigat amaris:
 "Dic ubi sit Cytherea decens, secure marite!
 Te expectat lacrimans, tibi castum servat amorem?
 Vel, si forte tuae Veneris fera crimina nescis,                155
 quaere simul Martem, cui tu modo tela parasti".
 Dixit et infuso radiabat lumine lucum,
 inque fidem sceleris totos demiserat ignes.
 Haeserat Ignipotens, stupefactus crimine tanto;
 iam quasi torpescens - vix sufficit ira dolori -                 160
 ore fremit maestoque modo gemit ultima pulsans
 ilia et indignans suspiria pressa fatigat.
 Antra furens Aetnaea petit: vix iusserat, omnes
 incubuere manus: multum dolor addidit arti.
 Quam cito cuncta gerunt ars numen flamma maritus          165
 ira dolor! Nam vix causam tunc forte iubendo
 dixerat, et vindex coniunx iam vincla ferebat.
 Pervenit ad lucos, non ipsi visus Amori,
 non Chariti: totas arti mandaverat iras.
 Vincula tunc manibus suspenso molliter ictu                170
 inligat et teneris conectit bracchia palmis.
 Excutitur somno Mavors et pulchra Cythere:
 posset Gradivus validos disrumpere nexus,
 sed retinebat amor, Veneris ne bracchia laedat.
 Tunc tu sub galea, tunc inter tela latebas,                      175
 saeve Cupido, timens. Stat Mavors lumine torvo
 atque indignatur, quod sit deprensus adulter;
 at Paphie conversa dolet non crimina facti,
 sed quae sit vindicta sibi tum singula volvens
 cogitat et poenam sentit, si Phoebus amaret.                180
 Iamque dolos properans decorabat cornua tauri,
 Pasiphaae crimen mixtique cupidinis iram.