- Pennatas acies, et lamentabile bellum
- Pygmeadum refero: parvas tu, Musa, cohortes
- Instrue; tu gladios, mortemque minantia rostra,
- Offensosque grues, indignantesque pusillam
- Militiam celebra; volucrumque hominumque tumultus.
- Heroum ingentes animos et tristia bella
- Pieridum labor exhausit, versuque sonore
- Jussit et aeterna numerorum assurgere pompa:
- Quis lectos Graium juvenes, et torva tuentem
- 10
- Thesea, quid pedibus velocem ignorat Achillem?
- Quem dura aeneae certamina, quem Gulielmi
- Gesta latent? fratres Thebani, et flebile fatum
- Pompeii quem non delassavere legentem?
- Primus ego intactas acies, gracilemque tubarum
- Carmine depingam sonitum, nova castra secutus;
- Exiguosque canam pugiles, Gruibusque malignos
- Heroas, nigrisque ruentem e nubibus hostem.
- Qua solis tepet ortu, primitiisque diei
- India laeta rubet, medium inter inhospita saxa
- 20
- (Per placidam vallem, et paucis accessa vireta)
- Pygmaeum quondam steterat, dum fata sinebant,
- Imperium. Hic varias vitam excoluere per artes
- Seduli, et assiduo fervebant arva popello.
- Nunc si quis dura evadat per saxa viator,
- Desertosque lares, et valles ossibus albas
- Exiguis videt, et vestigia parva stupescit.
- Desolata tenet victrix impune volcuris
- Regna, et securo crepitat grus improba nido.
- Non sic, dum multos stetit insuperabilis annos
- 30
- Parvula progenies; tum, si quis cominus ales
- Congredi, et immixtae auderet se credere pugnae,
- Miles atrox aderat, sumptisque feroculus armis
- Sternit humi volucrem moribundam, humerisque reportat
- Ingentem praedam; caesoque epulatur in hoste.
- Saepe improvisas mactabat, saepe juvabat
- Diripere aut nidum, aut ulcisci in prole parentem.
- Nempe larem quoties multa construxerat arte,
- Aut uteri posuisset onus, volucremque futuram;
- Continuo vultu spirans immane minaci
- 40
- Omnia vastaret miles, foetusque necaret
- Immeritos, vitamque abrumperet imperfectam,
- Cum tepido nundum maturit hostis in ovo.
- Hinc causae irarum, bella hinc, fatalia bella,
- Atque acies letho intentae, volucrumque virumque
- Commissae strages, confusaque mortis imago.
- Non tantos motus, nec tam memorabile bellum,
- Maeonius quondam sublimi carmine vates
- Lusit; ubi totam strepituque armisque paludem
- Miscuit: hic (visu mirabile!) corpora murum
- 50
- Sparsa jacent juncis transfixa, hic gutture rauco
- Rana dolet, pedibusque abscisso poplite ternis
- Reptat humi, solitis nec sese saltibus effert
- Jamque dies Pygrmaeo aderat, quo tempore caesi
- Poenituit foetus, intactaque maluit ova.
- Nam super his accensa graves exarsit in iras
- Grus stomachans; omnesque simul, quas Strymonis unda,
- Aut stagnum Mareotidis, imi aut uda Caystri
- Prata tenent, adsunt; Scythicaque excitata palude,
- Et conjurato volucris descendit ab Istro,
- 60
- Stragesque immensas et vulnera cogitat absens,
- Exacuitque ungues ictum meditata futurum,
- Et rostrum parat acre, fugaeque accommodat alas.
- Tantus amor belli, et vindictae arrecta cupido.
- Ergo ubi ver nactus proprium, suspensus in alto
- Aere concussis exercitus obstrepit alis,
- Terraeque immensos tractus, semotaque longe
- aequora despiciunt, Boreamque et nubila tranant
- Innumeri: crebro circum ingens fluctuat aether
- Flamine, et assiduus miscet coelum omne tumultus.
- 70
- Nec minor in terris motus, dum bella facessit,
- Impiger, instituitque agmen, firmatque phalangas,
- Et furit arreptis animosus homuncio telis:
- Donec turma duas composta excurrat in alas,
- Ordinibusque frequens, et marte instructa perito.
- Jamque acies inter medias sese arduus infert
- Pygmeadum ductor, qui majestate verendus
- Incessuque gravis, reliquos supereminet omnes
- Mole gigantea, mediamque assurgit in ulnam.
- Torvior aspectu (hostilis nam insculpserat unguis
- 80
- Ore cicatrices) vultuque ostentat honesta
- Rostrorum signa, et crudos in pectore morsus.
- Immortali odio, aeternisque exercuit iris
- Alituum gentem, non illum impune volucris
- Aut ore, aut pedibus peteret confisus aduncis.
- Fatalem quoties gruibus distrinxerat ensem,
- Truncavitque alas, celerique fugam absulit hosti!
- Quot fecit strages! quae nudis funera pullis
- Intulit, heu! quoties implevit Strymona fletu!
- Jamque procul sonus auditur, piceamque volantum
- 90
- Prospectant nubem, bellumque hostesque ferentem.
- Crebrescit tandem, atque oculis se plurimus offert
- Ordinibus structus variis exercitus ingens
- Alituum, motisque eventilat aera pennis.
- Turba polum replet, specieque immanis obumbrat
- Agmina Pygmaeorum, et densa in nubibus haeret:
- Nunc densa, at patriis mox reddita rarior oris.
- Belli ardent studio Pygmaei, et lumine saevo
- Suspiciunt hostem; nec longum tempus, et ingens
- Turba gruum horrifico sese super agmina lapsu
- 100
- Praecipitat gravis, et bellum sperantibus infert.
- Fit fragor; avulsae volitant circum aera plumae.
- Mox defessa iterum levibus sese eripit alis,
- Et vires reparata iterum petit impete terras.
- Armorum pendet fortuna: hic fixa volucris
- Cuspide, sanguineo sese furibunda rotatu
- Torquet agens circum, rostrumque intendit in hostem
- Imbelle, et curvos in morte recolligit ungues.
- Pygmaeai hic stillat lentus de vulnere sanguis,
- Singultusque ciet crebros, pedibusque pusillis
- 110
- Tundit humum, et moriens unguem execratur acutum.
- aestuat omne solum strepitu, tepidoque rubescit
- Sanguine, sparguntur gladii, sparguntur et alae,
- Unguesque et digiti, commistaque rostra lacertis.
- Pygmeadum saevit, mediisque in millibus ardet
- Ductor, quem late hinc atque hic pereuntia cingunt
- Corpora fusa gruum; mediaque in morte vagatur,
- Nec plausu alarum, nec rostri concidit ictu.
- Ille gruum terror, illum densissima circum
- Miscetur pugna, et bellum omne laborat in uno:
- 120
- Cum, subito appulsus (sic dii voluere) tumultu
- Ex inopino ingens et formidabilis Ales
- Comprendit pedibus pugnantem; et (triste relatu)
- Sustulit in coelum; bellator ab unguibus haeret
- Pendulus, agglomerat strepitu globus undique densus
- Alituum; frustra Pygmaei lumine moesto
- Regem inter nubes lugent, solitoque minorem
- Heroem aspiciunt gruibus plaudentibus escam.
- Jamque recrudescit bellum, grus desuper urget
- Pygmaeum rostro, atque hostem petit ardua morsu;
- 130
- Tum fugit alta volans; is sursum brachia jactat
- Vulneris impatiens, et inanes saevit in auras.
- Talis erat belli facies, cum Pelion ingens
- Mitteret in coelum Briareus, solioque Tonantem
- Praecipitem excuteret; sparguntur in aethere toto
- Fulminaque scopulique: flagrantia tela deorsum
- Torquentur Jovis acta manu, dum vasta Gigantum
- Corpora fusa jacent, semiustaque sulphure fumant.
- Viribus absumptis penitus Pygme•a tandem
- Agmina languescunt; ergo pars vertere terga
- 140
- Horribili perculsa metu, pars tollere vocem
- Exiguam; late populus cubitalis oberrat.
- Instant a tergo volucres, lacerantque trahuntque
- Immites, certae gentem extirpare nefandam.
- Sic Pygmaea domus multos dominata per annos,
- Tot bellis defuncta, gruum tot laeta triumphis,
- Funditus interiit: nempe exitus omnia tandem
- Certus regna manet, sunt certi denique fines,
- Quos ultra transire nefas: sic corruit olim
- Assyriae Imperium, sic magnae Persidis imis
- 150
- Sedibus eversum est, et majus utroque Latinum.
- Elysii valles nunc agmine lustrat inani,
- Et veterum heroum miscetur grandibus umbris
- Plebs parva: aut, si quid fidei mereatur anilis
- Fabula, pastores per noctis opaca pusillas
- Saepe vident umbras, Pygmaeos corpore cassos,
- Dum secura gruum, et veteres oblita labores,
- Laetitiae penitus vacat, indulgetque choreis,
- Angustosque terit calles, viridesque per orbes
- Turba levis salit, et lemurum cognomine gaudet.
Addison | Neo-Latin | The Latin Library | The Classics Page |